De coronacrisis heeft één positief effect gehad in het zwaar getroffen Italië: men maakt zich nog maar nauwelijks zorgen over de immigratie van overzee. Van het grootste probleem van het land (volgens 41 procent van de Italianen) is het thema ‘immigratie’ in de coronamaanden gekelderd naar de vierde plaats (negen procent), na economie, corruptie en criminaliteit. En dat is een heugelijk feit, vindt de linkse krant la Repubblica, die er een groot essay van de sociaal-econoom Ilvo Diamanti op loslaat onder de titel ‘We zijn veranderd’.

Is dat zo? Tijdens de drie maanden van de lockdown zijn de bootvluchtelingen inderdaad uit het zicht verdwenen omdat er op de Middellandse Zee geen toezicht meer was, noch van ngo-boten, noch van de Italiaanse autoriteiten. Maar dat betekent niet dat er geen immigranten zijn overgestoken naar Italië. Het waren er rond de zesduizend, drie keer zoveel als in dezelfde periode in 2019. Hoeveel er verdronken zijn weet niemand precies. Honderden, in ieder geval.

Nu Italië de derde fase heeft betreden, komen ook de vluchtelingen weer in beeld. De eerste ngo-boten zijn al uitgevaren, minstens twintigduizend vluchtelingen uit Afrika wachten in de martelkampen in Libië op de oversteek. Het grote hoofdpijndossier hijgt de Italiaanse premier Giuseppe Conte in de nek: de wijziging van het beruchte ‘Decreto Sicurezza’ (de anti-immigratiewet) van de nog altijd populaire Matteo Salvini. De Lega-leider heeft zich vorig jaar uit de regering gemanoeuvreerd, maar wacht op zijn kans.

En die kans, die ruikt Salvini nu er aan zijn decreet wordt gemorreld, iets waar de huidige regeringspartijen PD en de Vijfsterrenbeweging het gloeiend over oneens zijn. Wat betreft de PD moet alles uit Salvini’s wet anders. De boetes voor de ngo-boten (van één miljoen naar hooguit vijftigduizend euro, maar liefst helemaal geen), de opvang voor de vluchtelingen in Italië die weer helemaal moet worden georganiseerd, het veel makkelijker verkrijgen van verblijfsvergunningen en het Italiaanse paspoort. Ook de zeshonderdduizend rondzwervende statuslozen moeten allemaal worden gelegaliseerd.

De Vijfsterrenbeweging, die de meerderheid heeft in de regering, vindt van niet. De Italianen hebben weliswaar op dit moment veel grotere problemen aan hun hoofd dan de vluchtelingen, maar dat betekent nog niet dat ze juichend een algemeen pardon zullen binnenhalen. De vluchtelingen waren alleen even uit het zicht verdwenen, en dus ook uit de opiniepeilingen.

Het aantal in 2020 getelde doden en vermisten op de Middellandse Zee was deze week, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 347