Outlander (in 1999 vertaald als De reiziger) is een bizar maar verslavend boek over de Engelse verpleegster Claire Randall. Nadat ze vijf jaar lang soldaten aan de frontlinies heeft verpleegd, gaat ze in 1946 met haar man Frank op liefdesvakantie naar Schotland. Daar vindt ze zichzelf ineens in het jaar 1743, en moet ze als Engelse vrouw overleven tussen rebellerende Schotse clans en een naderende Jakobitische opstand. Troost is er in de robuuste vorm van de jonge Schot Jamie, waardoor Claire verscheurd raakt tussen twee geliefden en twee tijden.
Romantiek dus. En tot in detail geresearchte historische fictie. En sciencefiction. Het boek werd een monstersucces en wordt tegenwoordig als gewone fictie verkocht, maar ligt ook in Schotse toeristenwinkels als representatie van het achttiende-eeuwse clanleven.
Onlangs begon de op het boek gebaseerde televisieserie, en die lijkt al even moeilijk te plaatsen. In de eerste afleveringen worden bloederige gruwelijkheid en verkrachtingspogingen afgewisseld met verlangende blikken bij het haardvuur en romantisch glinsterende Schotse torso’s. Achttiende-eeuwse clanpolitiek speelt een belangrijke rol, maar vanuit het perspectief van een twintigste-eeuwse vrouw. En die vrouw in de hoofdrol – die bovendien in de eerste aflevering cunnilingus van haar echtgenoot ontvangt zonder dat ze daarvoor uit de kleren hoeft – zou dat mannelijke kijkers niet afschrikken?
In al deze verwarring noemde een Amerikaanse criticus Outlander al ‘het feministische antwoord op Game of Thrones’. Die vergelijking is als draken met Schotse Hooglanders vergelijken, en het is bovendien niet nodig om Outlander in een hokje te rammen. Claire is een complex hoofdpersonage: seksueel, vrijgevochten en gevormd door haar oorlogservaringen. Interessant om te zien hoe ze probeert te overleven in een wereld die ze alleen van geschiedenislessen en schilderijen kent. De Schotten zijn uitbundig aangekleed en voor de kijker even moeilijk te doorgronden als voor Claire: ze voeren uitgebreide gesprekken met elkaar in het Schots-Gaelisch, zonder ondertiteling. Het hartverscheurende landschap van de Hooglanden doet de rest. Wat Outlander ook moge zijn: zonde om te missen.
Het eerste seizoen van Outlander is nu te zien bij HBO Nederland en verschijnt later op dvd.
Beeld: Outlander (HBO)