De openingssequentie van This Is England laat er geen misverstand over bestaan in welke tijd het verhaal zich afspeelt: Margaret Thatcher spreekt het volk toe, vrouwen doen aerobics, Charles trouwt met Diana, Knight Rider doorkruist de woestijn, journaalbeelden van rellen, immigranten, skinheads en hakenkruizen. Het jaartal is 1983, dit is Engeland.
This Is England toont die skinheads door de ogen van het twaalfjarige buitenbeentje Shaun, die vriendschap sluit met de oudere Woody en diens vrienden. Shaun laat zijn haar millimeteren, koopt een paar Doc Martens-kistjes en gespt bretels aan zijn broek. Regisseur Shane Meadows, zelf een skinhead in de jaren tachtig, laat aanvankelijk een kant van de skinheads zien die niet veel belicht wordt. Over politiek wordt niet gepraat, laat staan over nationalisme. Liever houden de jonge skins zich bezig met straatvoetbal, feestjes en ska. Dan verschijnt Combo, een oude maat van Woody. Na drie jaar gevangenis is hij een gefrustreerde racist met een kort lontje. Geïmponeerd schaart Shaun zich bij Combo’s kleine club volgelingen en verliest zich langzamerhand in machtswellust en agressie.
This Is England had kunnen verzanden in weeïg gemoraliseer en cinematografische clichés en halverwege de film lijkt het inderdaad de melodramatische kant op te gaan. Combo en zijn aanhangers bewandelen de straten als een stel gangsters, belagen Pakistanen en kladden racistische leuzen op de muur. Onderwijl zien we de Engelse vlag wapperen en op de soundtrack klinken sentimentele vioolklanken. Een dergelijke scène is eenduidig, maar het personage van Combo (Stephen Graham) daarentegen is gecompliceerd. Enerzijds een opvliegende man die zijn frustraties botviert op iedereen die hem tegenspreekt, anderzijds charmant, liefdevol en intelligent. Dat tweeledige karakter zet de kijker telkens op het verkeerde been. Het maakt de gewelddadige climax van de film des te tragischer.
Combo’s handlangers, vechtlustige meelopers, zijn overigens van Combo’s menselijke karaktereigenschappen gespeend; Shaun is de tere ziel die het zonder vaderfiguur moet stellen. Hij heeft een eigen wil, maar tegen Combo’s overtuigingskracht is hij niet opgewassen.
Rubriek DVD This Is England
SHAUN, WOODY, COMBO
Uit: De Groene Amsterdammer van
www.groene.nl/2008/33
www.groene.nl/2008/33