shit is fucking bitter

Het afgelopen jaar heb ik een paar keer geschreeuwd: «Waar blijven de kunstenaars in deze tijd?» Stel dat ik over honderd, of tweehonderd, of driehonderd jaar terugkijk op het begin van deze eeuw, wat zijn dan de culturele uitingen? Merk ik dan iets – in de kunst – van Pim Fortuyn? Van de moord op Theo van Gogh? Zijn daardoor schrijvers of filosofen in beweging gebracht? Heeft het onze muziek beïnvloed? Ons toneel? De film? Wat dachten de kunstenaars destijds, hoe reageerden zij, wat vonden zij? Vermoedelijk wordt het niet opgemerkt. De archeologen van het jaar 2300 vinden misschien een cd van Baas B. en Lange Frans. Daarin staan inderdaad verwijzingen naar Pim Fortuyn en Theo van Gogh.

«Kom uit het land van Pim Fortuyn en Volkert van der G. Het land van Theo van Gogh en Mohammed B.»

Waarschijnlijk kan men over een paar honderd jaar wel duiden wat hier ongeveer werd bedoeld, maar rest de vraag: wat wilde de zanger dan toch beweren met dit lied dat geruime tijd op de eerste plaats van de best verkochte cd’s stond?

Even terug naar de tekst: «Dit is het land waar ik verloren heb, bedrogen ben. Kom uit het land waar ik geboren en getogen ben.»

Geen mooi beeld van het land, maar gelukkig is het einde wel in orde: «En integratie is een schitterend woord. Maar shit is fucking bitter wanneer niemand het hoort. Ik deel mijn land met Turken en Marokkanen, Antil lianen, Molukkers en Surinamers. Het land waar we samen veels te veel opkroppen. En wereldwijd gerepresent zijn door Harry Potter. Het land waar apartheid, internationaal het meest bekende woord is uit de Nederlandse taal. Kom uit het land wat tikt als een tijdbom. Het land dat eet om zes uur en ook nog eens op tijd komt. Dit is het land waar ik zal over winnen aan het einde. Totdat je deze meezingt aan de Arena-lijnen. En tot die tijd zal ik schijnen, ik heb mijn hart verpand. Dit is voor Nederland, Baas B., Lange Frans.»

Er zitten een paar onduidelijke regels in: integratie is een schitterend woord, maar «shit is fucking bitter wanneer niemand het hoort». Ik wil niet flauw zijn, maar is «shit» hier hetzelfde als «het»? Ik weet het niet. Terwijl het na die regel steeds spannender wordt. Je krijgt een beschrijving van welke nationaliteiten er in Nederland wonen en vervolgens hoor je dat die Nederlanders «samen veels te veel opkroppen». Maar wat dan? En even verderop lezen we dat Nederland «tikt als een tijdbom». Waarom? Waardoor? Dat is nu precies wat ik wil weten. Ook Baas B. en Lange Frans durven zich daar niet over uit te spreken, net zo min als de rest van de Nederlandse «canon», die daarmee zichzelf, volgens mij, als canon diskwalificeert.

In Frankrijk is dat heel anders. Je hebt daar een groot aantal Paul Scheffers en Joschka Fischers. Filosofen die aan de Sorbonne nog met Sartre en Aron hebben gewerkt, die linkser dan links waren en opeens ook met «andersdenkenden» werden geconfronteerd. En die «andersdenkenden» waren geen rechtse of linkse malloten, maar islamieten.

Wij kennen niet alle filosofen, maar wel een paar. Bernard Henry Levi die zich altijd BHL laat noemen. Een mooie jongen, de Herman Philipse van Frankrijk werd hij laatst genoemd. Als filosoof onderzocht hij de moord op Daniel Pearl, die Amerikaanse journalist die onthoofd werd. De eerste van een serie. Ik weet ook nog goed dat ik in december vorig jaar thuiskwam en op mijn antwoord apparaat de secretaresse van BHL hoorde, want BHL wilde mij interviewen over de moord. Wat hij trouwens ook heeft laten doen.

BHL heeft zich niet echt uitgesproken over wat er nu aan de hand is, maar onderschrijft wel de stelling dat Europa lijdt aan een etnisch-religieus conflict. Zo denken bijna alle Franse filosofen erover, ook Finkelkraut en Onfray. Hier in Nederland lijkt niemand zich daar over duidelijk uit te spreken. Integendeel. De lieden die dat doen – Hirsi Ali en Elian (beiden van allochtone afkomst en kenners van de islam) worden door praktisch alle Nederlandse «denkers» neergesabeld. Blokker, Grijs, Ramdas, Mak, De Jong, Bril – noem maar op – ze zijn tegen Ayaan of Elian. Die hebben een te grote mond, zijn te rechts of «verbreden de kloof» tussen «wij en zij», in plaats van dat zij «bruggen bouwen».

Het is alsof wij in Nederland niet de consequentie durven trekken van onze manier van denken. We verbergen ons achter «het proces» in plaats van een goede analyse te maken. We zeggen: Ayaan zaait haat tussen allochtonen en autochtonen, maar we willen niet daad werkelijk kijken naar die islam. We zeggen dat er ook «verlichte islamieten» zijn en dat «het merendeel helemaal niet gewelddadig is». Ik denk dat Ayaan en Elian het daar volmondig mee eens zijn.

Wethouder Aboutaleb in Amsterdam is een uitstekende man, die mij verzekerde dat hij geïnspireerd raakt door de islam, maar waar hij zegt: dit wel en dit niet, weten we eigenlijk niet. Homo’s wel? Eigen zoon homo, wat dan? Als op democratische wijze de sharia ingevoerd wordt, wil hij die dan wel of niet? Hoe sterk wil hij zich daarvoor maken? Geen idee.

Ayaan en Elian verdienen veel meer steun dan ze nu krijgen. Let wel: beiden kunnen nog steeds niet gewoon over straat, hebben nog steeds zware beveiliging. Zij hebben de vinger op de wonde gelegd, en de intellectuelen bestraffen ze daarvoor. Zijn dat dan intel lectuelen?

De kunstenaars vertonen hetzelfde gedrag. Heeft Connie Palmen het opgenomen voor Ayaan? Nee – tuurlijk niet. Haar verloofde, oud-politicus Hans van Mierlo, is eigenlijk ook tegen Ayaan en zit op de Wiegel-lijn. Paul Verhoeven maakt een film over de Tweede Wereldoorlog en op Talpa zien we Gooische vrouwen. Het Stedelijk houdt ook z’n mond.

Bij de omroep wordt gestaakt.

Shit is fucking bitter wanneer niemand het hoort.