Onderzoeksjournalist Sönke Iwersen van het Handelsblatt ging op zoek naar de lacunes in de Oscar-winnende documentaire Citizenfour van Laura Poitras en de heroïsche Oliver Stone-verfilming. Hij ontdekte dat Snowden twee weken lang was ondergedoken bij vluchtelingen in Hongkong.
Op het 33ste congres van de Duitse hackersorganisatie ccc verzamelden zich vorige maand twaalfduizend mensen in een congreshal in Hamburg om te praten over internetvrijheid, politiek en privacy. Op de tweede dag vertelden Iwersen en mensenrechtenadvocaat Robert Tibbo het verhaal van Ajith, Nadeeka en Supun uit Sri Lanka en Vanessa uit de Filippijnen. ‘Zij zijn mijn cliënten en ik vertrouw ze volledig’, zei Tibbo. ‘Het zijn vluchtelingen en het leek me logisch om Snowden in die community onder te brengen. Zij zijn in Hongkong volledig gemarginaliseerd en daarom zouden ze daar niet naar hem gaan zoeken.’ Voor Ajith, Nadeeka, Supun en Vanessa was Snowden een van hen. Via een krakerige videocall vanuit Hongkong belde Vanessa naar Hamburg. ‘De nacht dat ik Snowden ontmoette wist ik niet wie hij was, ik zag een onbekende witte man die onderdak nodig had. De volgende morgen vroeg Edward of ik een Engelse krant wilde kopen en bij de kiosk zag ik zijn hoofd op alle voorpagina’s. Ik besefte dat de man die op mijn bed achter zijn computer zat de meest gezochte man ter wereld was.’
De kans om in Hongkong een verblijfsvergunning te krijgen is voor de drie families nul, omdat ze weigerden mee te werken aan het onderzoek naar het verblijf van Snowden. Ook krijgen ze geen hulp meer van de International Social Service Hong Kong en geen eten, onderdak, scholing voor hun kinderen of medische verzorging. Omdat ze als vluchteling niet mogen werken zijn deze families nu volledig afhankelijk van donaties via de site gofundme.com/snowdenguardians die Tibbo heeft opgezet.
‘Alsjeblieft, vergeet ons niet’, antwoordde Vanessa met een gebroken stem toen iemand uit de zaal vroeg hoe hij kon helpen. ‘Ik hoop dat je je hart opent voor onze zaak en geld kunt doneren zodat onze drie families naar een ander land kunnen, zoals Duitsland of Canada.’ In de zaal is het muisstil, een staande ovatie volgt.