Ik ging er naartoe in de veronderstelling dat het over zingeving zou gaan. Dat zat in mijn hoofd.
Toen ik er aankwam bleek de middag niet over zingeving te gaan, maar over wellust. Wel een stuk leuker.
Als schnabbelkoning begin ik de symposia en debatten door elkaar te halen. Over zingeving, dat zal dan wel op een andere locatie zijn op een andere dag. Misschien in een andere kerk. Deze keer ging het over lust dus. Wel een stuk leuker.
Ook leuk dat ik mijn oude vriend Joost Zwagerman weer trof. We wonen ver van elkaar af inmiddels, dus we treffen elkaar minder.
Joost trapte af over lust in de schilderkunst. Een mooi en vermakelijk verhaal dat begon en eindigde bij Vermeer.
Toen ik op het bankje zat werd mij gevraagd welke plek wellust had op mijn persoonlijke lijst. Hoe belangrijk was het voor me?
Het is niet verwonderlijk dat het heel belangrijk is. Het is de oerdrift. We bestaan vanwege lust. Het is het tegenovergestelde van de dood.
Knikkende hoofden tegenover me in de kerk. Sommigen licht beschaamd misschien, maar niemand fronste of was verbaasd.
Seksualiteit staat bij de meeste mensen ergens boven aan de lijst. Meestal op een medailleplaats.
Zo ook bij, en hier komt een krakkemikkig bruggetje, jihadisten.
De Londense burgemeester, Boris Johnson, meende te weten dat de meesten van hen een stel ‘wankers’ (rukkers) zijn die slecht scoorden bij de vrouwtjes.
Een opmerkelijk maar niet vergezocht standpunt.
Religies zijn meestal systemen die de macht van de man moeten bevestigen en vooral de seksualiteit van de vrouw beteugelen.
Een vrouw moet in een agrarische maatschappij een soort valuta zijn die je kunt doorschuiven om de band van de ene boerenclan met de andere te bevestigen of te initiëren.
Er mag dus in zo’n systeem geen zelfstandige vrouwelijke seksualiteit zijn.
Monopoliseren dus, zo’n dame. Ze is niet van zichzelf.
Ook in stedelijk Europa bestaan deze denkstructuren. De mannen van de clan beschermen de vrouw en zorgen ervoor dat haar schoonheden verhuld zijn. En ze zorgen er volgens een ingewikkeld levenslang systeem voor dat de vrouw in kwestie het ook fijn gaat vinden dat dat zo is.
Met wat shortcuts kun je beargumenteren dat de twintigste-eeuwse variant van het gedachtegoed van islamisten terug te voeren is naar de Egyptische publicist Said Qutb.
Deze kwam tot zijn postmodern islamistische doctrine nadat hij in de Verenigde Staten was geweest. Daar had hij allemaal wellustige vrouwen gezien die nota bene met vreemde mannen dansten en flinke stukken been toonden in het openbaar. Dat was hem een gruwel.
Niet die benen, maar het feit dat dames die zomaar aan het daglicht blootstelden. Hij raakte er erg van in de war.
Zelf vond hij niet dat hij in de war was. Hij zag het opeens heel scherp. Het was onvoorstelbaar dat de man zijn lusten zou kunnen beheersen, dus de verantwoordelijkheid lag bij de vrouw. Die moest zich gaan bedekken.
In het Egypte van Nasr moest je hoofddoekjes met een kaarsje zoeken en was de Arabische cultuur nog zijn zinnelijke zelf. En dat moest veranderen.
De structuren voor een heropleving van het islamisme zette hij met een woedende pen in de steigers.
Dit werd niet gewaardeerd door de machthebbers en Qutb eindigde aan de galg.
Zijn nazaten zouden nog vele decennia aan de deur van de macht kloppen in Egypte, en het internationale islamisme anno nu heeft nadrukkelijk zijn stempel.
Op de vraag: waar liggen de oorzaken van de radicalisering van islamitische jongeren roept links snel: ‘Sociaal-economisch.’ Rechts roept eerder: ‘Cultureel/religieus.’
Beide zijn een beetje waar. Maar even waar is de observatie van Boris Johnson: de oorzaak ligt mede op het vlak van seksualiteit.
De vrije vrouw boezemt angst in. Schept verwarring. Een oerangst. Die angst te bestrijden heeft in ons deel van de wereld eeuwen gekost. En nog steeds zit die angst ergens diep in onze hagedissenhersenen.
Pas als we deze angst wereldwijd onder de knie krijgen kan deze planeet een vreedzamere plek worden.