Maar dankzij de inspanningen van de rechtse Volkspartij (PP) van premier Rajoy is dit snel aan het veranderen. In hun kritiek op de tv als een ‘propagandamachine ten dienste van de regeringspartij’ staan de Spaanse radicalen al lang niet meer alleen. Zij hebben gezelschap gekregen van journalisten van de betrokken omroepen zelf, van de voltallige oppositie en zelfs van de rechter.
Om zoiets voor elkaar te krijgen moet je het vrij bont maken. Maar in een jaar met lokale, regionale en algemene verkiezingen in het vooruitzicht is de partij van Rajoy niets te dol. Ook al levert dat herhaalde veroordelingen op van de rechter wegens zwartmaken van de oppositie door verdraaide of valse nieuwsberichten. De jongste veroordeling van een door de PP gedomineerde omroep dateert van twee weken terug. De rechter in Guadalajara dwong de regionale televisie in Castilla-La Mancha een roddel over de plaatselijke oppositieleider te rectificeren.
Meestal neemt de manipulatie van het nieuws niet de vorm aan van een voor de rechter aantoonbare leugen. In Galicië, een van de bolwerken van de PP, werkt de manipulatie volgens een ervaren journalist bij de omroep in kwestie heel eenvoudig: ‘Alle informatie over de PP, de regionale en de landelijke regering is positief. Nieuws over de oppositie gaat altijd over corruptie, en als leden van de PP betrokken zijn bij corruptiezaken wordt er niet bij gezegd van welke partij ze zijn.’
De inmenging van de PP in de publieke tv-zenders die onder haar controle staan wordt intensiever naarmate de verkiezingen naderen. De landelijke zender TVE is een goed voorbeeld. Kritische interviewers werden de laan uit gestuurd, er kwam een nieuw hoofd informatieve programma’s van uiterst conservatieve snit en het vaste personeel werd in de praktijk op non-actief gesteld. Om er zeker van te zijn dat de reportages inhoudelijk de partijlijn volgen, worden nu tijdelijke krachten en ZZP’ers ingezet voor het uitvoerende werk. De ondernemingsraad spreekt van een ‘klimaat van provocatie en angst’ bij de omroep. ‘Ze proberen een slaafse redactie te vormen, onderworpen aan de politieke macht’, aldus de tve-journalisten. Dat lijkt aardig te lukken. Nu maar afwachten of de kiezers er straks doorheen prikken.