Barcelona – In 1939 vluchtte de Catalaanse president Lluís Companys naar Frankrijk. Daar dacht hij veilig te zijn voor het regime van generaal Franco, die in april van dat jaar de Spaanse Burgeroorlog had gewonnen. Hij vergiste zich. Op verzoek van Franco werd Companys opgepakt door de Franse collaborateurs, overhandigd aan de nazi’s, uitgeleverd aan Spanje en na een schijnproces in oktober 1940 gefusilleerd op de Montjuïc in Barcelona. Companys werd zo de enige democratisch gekozen regeringsleider die gedood is door het Europese fascisme.
Vijftig jaar later kwamen de verontschuldigingen. In 1990 stapten Helmut Kohl en François Mitterrand naar de Catalaanse regioregering om officieel hun excuses aan te bieden namens Duitsland en Frankrijk. En Spanje? De Spaanse regering vond het niet nodig om pardon te vragen voor de executie van Companys. Die houding is nooit veranderd. Niks fout gedaan. Geen schuld, geen berouw.
Antonio González Pacheco (72) hoefde niet te vluchten. Toch was de politieman met de bijnaam Billy el Niño een van beruchtste folteraars van het Franco-regime. Gevangenen die door Pacheco onder handen zijn genomen, zeggen dat hij zichtbaar genoot van zijn werk.
Pacheco geniet nu van een gerieflijke oude dag. De Spaanse justitie heeft noch hem, noch enige andere verdachte uit het Franco-regime vervolgd voor de gruwelen van veertig jaar schrikbewind. Spanje weigerde hem ook uit te leveren aan Argentinië, waar een zaak wegens misdaden tegen de menselijkheid loopt. De officiële reden is dat de Spaanse amnestiewet van 1977 alle zonden witwast. Bovendien zouden de feiten al lang verjaard zijn. Het internationale recht denkt daar anders over. Misdrijven tegen de menselijkheid kunnen niet verjaren, en amnestiewetten zijn voor zulke delicten niet geldig.
Pacheco voelt zich niet schuldig. Logisch, want de Spaanse staat heeft hem altijd in de watten gelegd. Eén lintje tijdens Franco, en nog eens drie lintjes na het herstel van de democratie: een toeslag van vijftig procent boven op zijn pensioen. Niks fout gedaan, integendeel.
Pacheco is niet de enige folteraar die beloond is door de Spaanse democratie. Diverse agenten die wegens marteling van Baskische gevangenen veroordeeld waren, kregen gratie en een lintje van de staat plus vette salaristoeslag.
Onlangs weigerden de rechtse partijen PP en Ciudadanos weer eens het Franco-regime te veroordelen. De helft van hun kiezers ziet ‘positieve elementen’ in het bewind van Franco, blijkt uit een recente peiling.