Barcelona – Een uur na de terreuraanslag op de Ramblas kwam de krant El Periódico met een alarmerend bericht. ‘De cia waarschuwde de Mossos (de Catalaanse politie) twee maanden geleden voor een aanslag in Barcelona.’ Het bericht verscheen terwijl de stad in shocktoestand verkeerde en het dodental opliep.

Zelfs de exacte plek van de aanslag was door de Amerikaanse inlichtingendienst aangegeven, de toeristenboulevard Ramblas. Impliciete boodschap: de Catalaanse autoriteiten hebben gefaald c.q. zijn medeschuldig aan het bloedbad dat jihadisten hebben aangericht. Het bericht gaf aanleiding tot opgewonden commentaren. In bijna alle media wezen de beschuldigende vingers naar de Catalaanse autoriteiten. Dat leek precies de bedoeling van El Periódico, een krant die zich vijandig opstelt tegen de Catalaanse regioregering en het referendum over onafhankelijkheid op 1 oktober.

Vorige week bleek dat het bericht vals was, zoals de Catalaanse autoriteiten steeds hadden volgehouden. Twee weken na dato publiceerde El Periódico eindelijk het ‘bewijs’ voor de waarschuwing aan het adres van de Mossos. Maar de manipulatie was zo knullig dat de krant meteen door de mand viel. Het ‘cia-document’ op de voorpagina bevatte spel- en grammaticafouten die kenmerkend zijn voor Spaanstaligen. WikiLeaks noemde het document ‘zeer verdacht’ en verzekerde dat het taalgebruik niet dat van de Amerikaanse inlichtingendiensten was. Nergens bleek dat de afzender de cia was, en voor het eerst noemde de krant als ontvangers van de waarschuwing niet alleen de Catalaanse politie, maar ook de Spaanse korpsen. Toch herhaalde de krant dat de cia de afzender was en noemde alleen de Mossos als bestemming van de tip.

Ondanks alle vraagtekens werd het ‘bewijsstuk’ van El Periódico op de grote Spaanse tv-zenders opgevoerd als authentiek. Nadat de opvallendste fouten gecorrigeerd waren, dat dan weer wel. Met verbluffend gemak werd voorbijgegaan aan het feit dat de waarschuwing nutteloos was, ook volgens de Spaanse politiekorpsen. Er stond immers geen enkele aanwijzing in over het wie, wanneer of hoe van de aanslag. Bovendien sprak de waarschuwing van ‘onbevestigde berichten van onbekende betrouwbaarheid’. ‘In Spanje zag ik voor het eerst journalistieke berichten die geen enkel verband hielden met de feiten’, schreef Orwell in 1943. In de weken tot het referendum zullen we ze ongetwijfeld weer tegenkomen. Want in de strijd tegen het Catalaanse separatisme lijkt alles geoorloofd.