Een vader komt thuis en ziet z’n zoontje zittend op de trap – met een gasmasker op. Zijn vrouw is nerveus, maar zij gelooft niet echt dat het zo ver zal komen. Hij wel, hij weet dat oorlog een kwestie van tijd is. Zijn baas is de Britse premier Neville Chamberlain, een Engelsman die keep calm and carry on verpersoonlijkt, een intelligente man die vrede wil, wat hem – zo vreest de vader – volkomen ongeschikt maakt om te dealen met die maniak in Berlijn.
De dreiging van oorlog is allesoverheersend in deze film gebaseerd op Robert Harris’ politieke thriller Munich (2017), over het Verdrag van München dat in 1938 werd gesloten tussen Duitsland, het Verenigd Koninklijk, Frankrijk en Italië. Dat moest leiden tot peace in our time, maar een jaar later was de Tweede Wereldoorlog een feit.
In zijn romans vermengt Harris het politieke met het persoonlijke. Dit pakt soms melodramatisch uit. Maar een Harris-roman is simpelweg om te verslinden. Hij is een meester in ‘plot’, in verwikkelingen in het leven van gewone mensen tegen de achtergrond van de geschiedenis (de Middeleeuwen, Pompeï, het oude Rome, de Dreyfuss-affaire, de Tweede Wereldoorlog).
Ook voor wie Munich heeft gelezen biedt deze visueel tot in de puntjes verzorgde film genoeg opwinding, vooral dankzij Jeremy Irons in de rol van Chamberlain. Uitstekend vertolkt deze veteraan de beschaafdheid van de Britse leider. Een kopje thee, een gekookt eitje en perfect geroosterd brood als ontbijt. Maar de verfijning van de Britse leider maakt hem broos, juist in deze bange tijden.
Het beeld van het zoontje met het gasmasker op toont een gruwelijke absurditeit, evenals scènes waarin Londen zich opmaakt voor oorlog. In allerijl plaatsen mensen zandzakken rondom gebouwen in het centrum. Reusachtige sperballonnen die moeten beschermen tegen luchtaanvallen worden opgelaten. Maar vaak gaan die lek; een ervan hangt slap tegen een gevel in Trafalgar Square.
Ondertussen krijgt een jonge Duitse diplomaat, Paul Hartmann (Jannis Niewöhner) een document in zijn bezit waar het allemaal in staat: Lebensraum, het lot van de joden, et cetera. Wanneer Chamberlain erin slaagt via Mussolini de Conferentie van München te beleggen, bedenkt Hartmann een plan om deze informatie aan de Britten door te spelen via zijn oude studievriend Hugh Legat (George MacKay) die als privé-secretaris van Chamberlain met de Britse delegatie meereist. Door het document komt Legat voor een dilemma te staan: hij weet nu dat oorlog onvermijdelijk is, en dat zijn zoontje niet alleen met dat gasmasker zal spelen, maar dat hij het ding daadwerkelijk nodig zal hebben. Maar de appeasement-politiek van Chamberlain is óók geen optie.
Tegenover Hitler, een zwetende, rat-achtige figuur met kleine, zwarte ogen, staat de mens Chamberlain, die na het ondertekenen van het verdrag bij zijn terugkomst in Londen triomfantelijk een speech op het vliegveld houdt. Een jolly good show. In Harris’ boek schetsen Legats gedachten een ánder beeld van Chamberlain: ‘…the jagged black figure at the centre of a great bright light, his arms stretched out, like a man who had thrown himself on to an electrified fence’
Nu te zien op Netflix