Steen

Een naakte vrouw ligt op haar blote knieën midden in een ondiepe beek. Haar lichaam is opgevouwen tot een compact hoopje in het water, met haar benen gevouwen onder haar lijf en haar hoofd gebogen tussen haar schouderbladen en, op de bolling van haar rug na, getekend door wervels en ribben en een bos donker haar, amper als mens herkenbaar. Alleen haar armen liggen voor haar, de vingers uitgestrekt in het water, als voelsprieten. De omgeving is gespiegeld in de oppervlakte van het water, dikke boomstammen met fijne takken tussen hen in, hun spiegelbeeld in beweging door de rimpelingen in het water.

Gedurende de lange video getiteld The Brook, die draait in Dat Bolwerck in Zutphen, ruimte voor kunst, muziek en filosofie, verspringen de tijd en de seizoenen. Het is afwisselend licht en donker, het water dan blauw van de avondlucht. Een keer lijkt het te regenen, op een ander moment ligt er ijs. Steeds keerde kunstenaar Clarinde Wesselink terug naar de plek met de beek, als een meditatieve performance waar de bezoeker door de video deelgenoot van kan zijn. Met het verstrijken van de tijd wordt haar aanwezigheid in die beek, die op het eerste gezicht toch hoogst curieus is, vanzelfsprekender. Mijn aandacht gaat als vanzelf weg van het lichaam, dwaalt naar de geluiden van de plek, het gekwetter van vogels op een mooie dag, de roep van een koekoek in de schemer, de stilte van ijs en sneeuw. Het is de stand van het water, variërend van laag tot iets hoger, die meer en minder van het lichaam in de beek laat zien. Van de afstand waarmee Wesselink gefilmd is, kun je haar net niet zien ademen. Ze ligt er gewoon, als een grote steen, met een blanke huid die, te midden van de schakeringen van zand, hout en lucht, met geen mogelijkheid wit te noemen is. Luchtbellen op het water drijven langs haar heen en kijken niet op of om.

Wesselink groeide op in de Achterhoek, op het platteland met paarden. Uit die tijd stamt haar interesse in de relatie tussen de ruimte, het lichaam en beweging: tijdens het paardrijden, schreef ze, voelde ze zich niet langer alleen een mens, maar ervoer ze haar lichaam ook als deel van het paard. Na de Gerrit Rietveld Academie werkte ze onder meer met prothesen, verlengstukken van het lichaam die de relatie met de omgeving drastisch veranderen, maar ook deed ze diepgravend onderzoek naar het perceptievermogen van de kikker. Ze probeerde in de huid te kruipen van het dier, veranderde haar eigen biologische ritme en verdeelde haar tijd tussen land en water, om zo tot een nieuwe beleving van de aloude wereld te komen.

In de tentoonstelling The Reason I Move zijn naast een serie tekeningen nog twee videowerken te zien waarin de mens vanuit een bijzondere concentratie in beweging komt. In Stones bewegen twee performers in een dans met een kluwen van wit plastic achterwaarts door een gitzwart lavalandschap op IJsland. Hoogte en diepte zijn niet van elkaar te onderscheiden, het is alsof ze dansen door de leegte, in de ruimte van Dat Bolwerck op drie projecties naast elkaar. Het plastic bolt op in de wind, elke stap die ze zetten is een worsteling met de materie, een tijdelijk spoor in een oeroud landschap.

Voor The Garden werkte Wesselink met sporters en andere mensen die samenkomen voor een fysieke activiteit. In de beoefening van hun sport ontvouwt beweging zich in tijd en valt uiteen in ritme. Wesselink markeert de beweging door de armen of de benen van een groep open-waterzwemmers voor haar video in te smeren met een goedje dat ze doet oplichten in het donker. Ze vult de ruimte in die hun beweging beroert, bijvoorbeeld door drie zwemmers in het donker tergend langzaam het water in te laten lopen met slingers van licht als tentakels achter hen aan. Ook op haar tekeningen valt die ruimte in dergelijke lichtstralen uiteen. Het spoor achter de zwemmer, maar ook de leegte onder de acrobaat verwikkeld in een flikflak. Ze brengen in beeld hoe een mens nooit op zichzelf staat, hoe elke beweging in werkelijkheid een choreografie met de omgeving is. Ze laten zien wat de kracht van een collectief kan zijn. Op de opening bracht Wesselink een performance waarbij mensen zich lieten leiden door de weg die een stel mieren koos over hun lichaam.

The Reason I Move toont de wereld die wij met elke stap achter ons laten. Maar ook de beweging die plaatsvindt als wij geen stap verzetten, stil liggen in een beekje.