De eerste strips die Jerry Siegel en Joe Shuster, twee joodse jongens uit Cleveland, Ohio, vanaf 1938 in comics en kranten publiceerden, waren beeldschoon. Ze bevatten het inmiddels beroemde verhaal van de wetenschapper Jor-el die zijn zoon Kal-el in een ruimteschip naar de Aarde stuurt terwijl de planeet waarop ze wonen, Krypton, onder hun voeten verbrokkelt. Bij het herlezen van deze strip is het boeiend om de overeenkomsten met de eerste Superman-film uit 1978 van Richard Donner, waarin Marlon Brando de rol van Jor-el vertolkt, te zien. Dankzij Brando en het briljante setontwerp heeft Donner de sfeer van de eerste comic van Shuster en Siegel perfect gevangen. Brando is een geweldige Jor-el. En in zijn jeugd zou hij een perfecte Kal-el zijn geweest, «Kal-el» dat «Sterrenkind» betekent in de taal van Krypton.
Kal-el was van meet af aan de held van de onderdrukten. In een van de vroege krantenstrips mengt Superman zich in de Tweede Wereldoorlog, en dat doet hij niet alleen door samen met de gewone soldaten te vechten. Hij trekt naar Berlijn, waar hij het tegen Hitler opneemt met de woorden: «I’d like to land a strictly non-aryan sock on your jaw.»
Anno 2006 is er een nieuwe Superman, nu gespeeld door de onbekende acteur Brandon Routh. Wanneer Superman, alias de stuntelige reporter Clark Kent, na een afwezigheid van vele jaren naar de Aarde terugkeert, is zijn liefje Lois Lane (Kate Bosworth) getrouwd en heeft zij een kind, Jason, een jongetje van een jaar of vijf. Ook is Supermans aartsvijand Lex Luthor vrijgekomen uit de gevangenis en heeft hij een duivels plan opgevat: schakel Superman voorgoed uit en creëer door middel van buitenaardse technologie een nieuw continent in de omgeving van Metropolis. Luthor is uit op macht en geld, en Superman moet hem stoppen.
Luthor is de tastbare vijand, maar in Superman Returns is er vooral ook een symbolische vijand. In veel scènes is de angst van de tijd na 11/9 voelbaar, bijvoorbeeld wanneer Lois Lane in een neerstortend passagiersvliegtuig in gevaar verkeert. Superman, die vijf jaar lang weg was, is er opeens om te voorkomen dat het toestel op de stad neerstort.
Regisseur Bryan Singer gebruikt dit soort scènes om de mythologie van Superman als bovennatuurlijke, messiaanse redder uit te werken. De wijze waarop deze Superman niet zozeer vliegt als wel zweeft geeft hem een spirituele kwaliteit. In sommige scènes zitten zelfs directe referenties naar het bijbelse verhaal wanneer Superman zijn lichaam in de lucht in een gekruisigde houding plaatst. En doorgaans is de stem van Brando hoorbaar, als Jor-el, de vader in de ruimte die zijn zoon inspireert om de menselijke soort bij te staan, die verloren is, die een guiding light ontbeert. Dat licht is Superman, het kind uit de sterren.
Het is een prestatie van formaat dat eerst Donner met de eerste, oude Superman-film en nu Singer de oorspronkelijke mythologie van Superman feilloos op het witte doek weet te herscheppen . De nieuwe film heeft mooie plotwendingen en de acteurs hebben het naar hun zin, met name Kevin Spacey die een schitterende Luthor neerzet. Het is vooral ook een film met adembenemende special effects, vooral als je hem in het Imax 3D-formaat ziet. Singer heeft namelijk in de postproductie een aantal scènes driedimensionaal gemaakt. Hierin is hij een voorloper. Er gaan al geruchten dat Imax 3D de volgende grote stap zal zijn, dat dat formaat de narratieve cinematografie uit haar huidige, penibele situatie zal redden. Te oordelen naar Superman Returns zou dat wel eens kunnen kloppen.
Te zien vanaf 3 augustus in onder meer de Imax-bioscoop te Amsterdam