Raynaud liet het huis in 1993 slopen en gebruikte het puin voor een nieuwe installatie in het Museum voor Moderne Kunst in Bordeaux. Een deel van die installatie is nu te zien in De Pont in Tilburg. Het levert een sinister beeld op. Een snijkamer na een grondige autopsie. Het bloed al weggespoeld. Of de koeling van een slachthuis. Zeker als je weet dat Raynaud twee betegelde blokken - een rechthoekige kolom voor het lichaam, een kleine vierkante voor het hoofd - gebruikte voor een beeld dat hij Zelfportret noemde, lijkt de associatie met (zelf)moord niet ver gezocht. De vroege werken van Raynaud in De Pont volgen de irrationele logica eigen aan sprookjes: een meer dan manshoge bordeauxrode bloempot vol kiezels bijvoorbeeld, of de door wit geverfde spijkers ingesloten rode kinderschoentjes volgestort met cement. In beginsel doodgewone voorwerpen, die ineens bezield lijken. Voor de ooit tot hovenier opgeleide kunstenaar was de bloempot een voor de hand liggend object om vrijelijk mee te experimenteren zonder al te veel symbolische ballast. Andere voortdurend terugkerende elementen in zijn perfect uitgevoerde installaties zijn de verkeersborden ‘sens interdit’ (‘verboden in te rijden’), de witte, keramische, vierkante tegel, de Franse driekleur en de signaalfunctie van basiskleuren. De mens zelf houdt zich meestal schuil bij Raynaud. Maar de menselijke dreiging is overal voelbaar in de pijnlijk nauwgezette ordening van de materie. In de klinisch wit betegelde cabines, in de tegeltableaux met haken en ringen van chirurgisch staal, in de installatie met dozen vol rollen fluorescerende afzetlinten, die gebruikt worden om ramptoeristen op afstand te houden na ongelukken in kerncentrales (de beste morbide humor krijg je nog steeds op een presenteerblaadje van de overheid!). Raynaud traceert de weggepoetste sporen van dreiging in de kille esthetiek van objecten en tekens, die je associeert met gevaarlijke situaties. Onberispelijk en (te) steriel getuigen zij van lugubere feiten en voorbereidingen. Toch overheerst in het werk geen snerpende sirene, hooguit een gefluisterd mayday mayday voor gevoelige oren. De zwaarte wordt ruimschoots gecompenseerd door helderheid, terloopse humor (een klein alarmkastje met marmeren kiezelsteentjes) en poëtische intuïtie. Dwangmatig precies, gedreven en consequent gaat Raynaud al vanaf de eerste jaren van zijn kunstenaarschap tot het uiterste om de onverzettelijke, levenloze natuur te provoceren tot stellingname. En in De Pont is aan alle voorwaarden voldaan om het signaal van zijn stille alarm optimaal op te kunnen vangen. + De winnaar van de Designprijs Rotterdam 1999 wordt op zaterdag 13 maart bekend gemaakt. e eigen favoriet kun je nog tot 6 april kiezen uit de genomineerde inzendingen, die in Boijmans Van Beuningen ter keuring staan in een labyrintische uitstalling op ooghoogte. Uitschieters zijn de gevelbelettering van Karel Martens voor Veenman Drukkers en de PS-covers en buitenreclame voor Het Parool van Kesselskramer. Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20 Rotterdam, 010-4419400.
Rubriek
Stil alarm beeldende kunst
In een veld van 28 x 12 rijen staan, keurig afgemeten, roestvrij stalen vleespotten op rubber wieltjes. Ze zijn gevuld met sloopmateriaal van La Maison de La Celle Saint-Cloud, het huis dat de Franse kunstenaar Jean Pierre Raynaud (1939) zelf bouwde in een buitenwijk van Parijs en dat hij van 1974 tot 1988 openstelde voor publiek. Zowel binnen als buiten was het lege huis volledig bedekt met glimmend witte tegels.
www.groene.nl/1999/10