Strandpaviljoen

‘What a sky, just look, so clear!/ Not a single cloud…/ What is there? – seagulls or terns?/ I can never tell…/ O la vida/ La vida…’ Daar stonden we, bezoekers van de Biënnale van Venetië, de stad waar kenners en liefhebbers om het jaar naartoe reizen voor de kunst van het moment, gepresenteerd in thematische tentoonstellingen en in nationale paviljoens van 87 landen. Daar stonden we, op een snikhete zolder van het paviljoen van Litouwen, hangend over een balustrade en uitkijkend op een opera die zich voltrok onder ons, op een levensecht strand. De zangers bestonden uit dertien strandgangers, mannen en vrouwen van diverse leeftijden in zwembroek, bikini en badpak, tussen een stel zonnebadende randfiguren en spelende kinderen. Wij waren hier de meeuwen, of de sternen, in de lucht.

Met Sun & Sea (Marina) won Litouwen de Gouden Leeuw voor de beste nationale inzending van de 58ste editie van de Biënnale. Litouwen is een land zonder vast eigen paviljoen in Venetië, een van de vele landen met een nomadisch bestaan in de stad. Deze editie streek het land neer in een uithoek, aan een kade die uitkijkt op de Arsenale maar er geen deel van uitmaakt, in een oud pakhuis op militair terrein. Op de begane grond werd dertig ton strandzand gestort en sterke warmtelampen stookten de ruimte op tot een hete zomerdag.

‘Een zonovergoten opera voor het Antropoceen’, noemen de makers het zelf. Film- en theatermaker Rugilė Barzdžiukaitė, componist Lina Lapelytė en schrijver Vaiva Grainytė hadden er eerder succes mee in Litouwen, voor de opvoering in Venetië werden de liederen naar het Engels vertaald. De opera staat als een huis: enerzijds zijn er de lichamen, bloot en kwetsbaar, zwetend maar niet van de inspanning, maar van het relaxen in de zon. Ze liggen op handdoeken en krabbelen wat in puzzelboekjes, slippers deels verzonken in het zand, mobiele telefoon binnen handbereik. Twee kinderen spelen met een emmer en schepje, een jongen en meisje pakken de badmintonset op. Dit is waar we het voor doen, de rest van het jaar, voor deze vorm van ontspanning, een gevoel van lome vrijheid.

Anderzijds is er de tekst, goed gezongen liedjes met vrolijke titels als Sunscreen Bossa Nova en Chanson of Too Much Sun en een bijtende inhoud. Zorgen over het klimaat en typische eerstewereldproblematiek gaan er hand in hand. Uit de Wealthy Mommy’s Song: ‘What a relief that the Great Barrier Reef/ has a restaurant and hotel!/ We sat down to sip our piña coladas –/ included in the price!/ They taste better under the water,/ Simply a paradise!’

Sun & Sea (Marina) past in Venetië, een stad waar de bruggen uit het zicht verdwijnen door de massa’s mensen die eroverheen trekken. En hier stonden wij, bezoekers van het Litouwse strandpaviljoen, die voor een opera die gaat over engagement de wereld over vlogen.

Voor wie deze zomer naar de Biënnale reist: alleen op zaterdag wordt de opera opgevoerd, de rest van de week is het strand te bezichtigen, maar verlaten. Ook een prachtig beeld.