En er was meer dat de cynische, ontmoedigde Zuid-Afrikaanse burger moed gaf: het protest was leiderloos en ongekend divers. Arm en rijk, wit, zwart en gekleurd, de studenten waren erin geslaagd iets te creëren waar weinigen nog op hadden gehoopt: een ras- en klasse- en partijoverstijgend front dat de regering op de knieën kreeg. Het begon op de social media met #FeesMustFall, nadat de universiteit van Witwatersrand (‘Wits’) in Johannesburg twee weken geleden tien procent verhoging van het collegegeld had aangekondigd. Goede Zuid-Afrikaanse universiteiten zijn onbetaalbaar voor weinig draagkrachtige ouders. Maar iedereen weet dat je alleen met een middelbare-schooldiploma niet aan de bak komt in een land waar de jeugdwerkloosheid veertig procent bedraagt. Een universiteitsdiploma is de enige reddingsboei. En toen de studenten er eenmaal goed over hadden nagedacht vonden ze dat het collegegeld helemaal afgeschaft moest worden. Had het anc in 2007 immers geen gratis hoger onderwijs voor de armen beloofd?

De onrust verspreidde zich van Wits naar andere universiteiten in het land (en buitenland, waar in Australië, Engeland en Amerika solidariteitsdemonstraties plaatsvonden). De poorten gingen dicht en tienduizenden studenten protesteerden tegen de maatregelen die de armen buitensluiten. Op woensdag bestormde een groep het parlementsgebouw waar de minister van Financiën juist zijn begrotingsrede hield. De politie sloeg erop los. Kortom, er zat weer leven in de brouwerij. Op vrijdag trokken studenten massaal naar het regeringsgebouw in Pretoria, waar president Zuma een beraad hield met universiteitsnotabelen en studenten. Terwijl die onderhandelingen gaande waren sloeg buiten de vlam weer in de pan en klonk op de radio Bob Dylan: ‘Your sons and your daughters are beyond your command/ Your old road is rapidly agin.’

De woorden bleken goed besteed aan Zuma, ongetwijfeld beducht voor een aanzwellend protest waarbij de arbeiders en werklozen zich bij de studenten aansluiten. Er komt geen verhoging van het collegegeld voor 2016, zei hij, ook al liet hij in het midden waar de tweehonderd miljoen euro dan vandaan moeten komen. Verder beloofde hij dat kwesties als vrij onderwijs en ‘zwarte schulden’ door experts bekeken zullen worden. De rust is teruggekeerd, voorlopig.