Het Internationaal Strafhof (ICC) is het juweel in de kroon van de Verenigde Naties. Dinsdag zijn achttien rechters ingezworen door koningin Beatrix, in het bijzijn van VN-secretaris-generaal Kofi Annan. Maar het juweel straalt niet. En dat komt niet alleen door het koningshuiselijke geneuzel dat Nederlandse navelstaarders in de ban houdt.
Het gaat allemaal zo tráág met het ICC, stellen critici. Er is nog niet eens een openbaar aanklager benoemd en er zijn zoveel mitsen en maren voordat tot vervolging kan worden overgegaan. Maar deed men niet ook sceptisch over het Joegoslavië Tribunaal, menen anderen? Daarmee gaat het de goede kant op, want dat geleidt nu zelfs Albanezen voor die ooit als «nobele vrijheidsstrijders» werden beschouwd.
Dat klopt, maar er is een verschil. De Amerikanen willen niets te maken hebben met het kroonjuweel van de VN, maar steunen wél het Joegoslavië Tribunaal. Dat is de belangrijkste reden dat het überhaupt wérkt. Het ICC zal geen scherpe tanden krijgen zonder de medewerking van de machtigste staat ter wereld. Sterker nog: de VS hebben de melktandjes van het Strafhof al verbrijzeld voordat ze goed en wel uit de kaak waren gekomen. De Amerikanen hebben al 24 bilaterale verdragen gesloten om uitlevering van Amerikaanse staatsburgers aan het Hof tegen te gaan en ze lobbyen nog steeds.
Zou dit een voorbode zijn van tijden die komen gaan? In de Veiligheidsraad zijn Frankrijk en Rusland bezig de Verenigde Staten fikse schade toe te brengen met hun vetodreiging tegen een tweede Irak-resolutie. De VS op hun beurt hebben de VN van meet af aan geminacht met het openhouden van een eigen weg. De kans dat ze ten strijde zullen trekken zonder een VN-resolutie die zon oorlog expliciet ondersteunt, is enorm. Daarmee verliezen de VS hun morele autoriteit en zullen ze het moeten doen met hun militair-economische supermacht.
Maar supermacht is geen almacht. De macht van de VS wordt geschraagd door economische groei, en daarmee is het gedaan als de wereld in conflicten uiteen valt. Het voorkomen van dit doemscenario is het langetermijnbelang van de VS, het tegengaan van aanvallen op Amerikaanse doelen is het belang op de korte termijn.
Beide kunnen de Amerikanen niet in hun eentje voor elkaar boksen. De dreiging uit Noord-Korea, Irak en Iran, de opkomst van China, de haataanjagende oorlog tussen Israël en de Palestijnen: de VS hebben de VN nodig.
De VN op hun beurt, alsmede de overige vier permanente Veiligheidsraadleden (stuk voor stuk niet machtig genoeg voor wereldleiderschap), zullen door een Amerikaans go it alone enorm aan gezag inboeten.
Een Frans veto «betekent niet het einde van de VN», zei Kofi Annan na de eedaflegging van de ICC-rechters. Nooit echter was de verdeeldheid zo groot. Elke realiteitszin lijkt aan de ruziënde Veiligheidsraadsleden te zijn onttrokken. Men is simpelweg tot elkaar veroordeeld, maar weigert dat te erkennen. Elk compromis is welkom, want oorlog of geen oorlog in de Golf, uiteengaan zal tot nog groter onheil leiden.