Twaalf jaar na het begin van de burgeroorlog wordt de situatie voor Syrische vluchtelingen in Libanon steeds onhoudbaarder. Ze hebben al weinig rechten en worden gediscrimineerd, net als Palestijnen die er vaak al generaties leven. En nu neemt het risico teruggestuurd te worden naar Syrië ook nog toe.

Sinds januari zijn ruim vierhonderd Syriërs gedeporteerd, van wie de helft in april, meldt mensenrechtenorganisatie achr. Een deel van hen schijnt vanuit Syrië weer terug te zijn gekeerd naar Libanon met hulp van mensensmokkelaars. Anderen zijn opgepakt door het Syrische regime – van sommigen is sindsdien niets meer vernomen.

Libanon huisvest ruim anderhalf miljoen Syrische vluchtelingen op een bevolking van zo’n vier miljoen mensen. Het is daarmee een van de meest zwaarbelaste landen in de regio. Net als Jordanië en Turkije ontvangt het land jaarlijks miljoenen dollars aan steun van onder meer de EU en de VN om die vluchtelingenopvang te bekostigen. En ja, om doorstroom naar Europa te voorkomen.

Ondertussen verslechtert het klimaat jegens Syriërs: Libanese politici roepen dat Syrië weer veilig is, ook voor mensen die de martelkamers van het regime van Assad of jarenlange diensttijd in het leger ontvluchtten.

Vooral sommige christelijke Libanezen deinzen er niet voor terug om zich racistisch uit te laten over Syriërs. Het gevoel dat Syriërs weer terug zouden moeten keren, wordt echter breed gedragen.

Libanezen wijzen op hun eigen situatie. Het land functioneert al decennia slecht door bestuurlijk wanbeleid en de economische crisis sinds 2019 en de explosie in de haven van Beiroet een jaar later, zetten het land steeds verder op slot. De inflatie loopt in de honderden procenten, de Libanese pond is niets meer waard, wie kan gaat naar het buitenland.

De aanstaande presidentiële verkiezingen gooien nu ook olie op het vuur omdat sommige kandidaten goede sier willen maken bij hun christelijke achterban. Daarnaast is de vluchtelingensituatie voor de Libanese politiek een instrument om de internationale gemeenschap onder druk te zetten om met steun en geld over de brug te blijven komen, zeggen ngo’s.

Veel Syriërs zullen de komende tijd vaker thuis blijven in plaats van te werken of boodschappen te doen. Want of ze nu legaal zijn of niet, ze kunnen zomaar worden opgepakt en over de grens gezet.