De cameraploeg van celebrityblogger Mario Armando Lavandeira, alias Perez Hilton, stormt een Londense hotelkamer binnen. Op de rand van het bed zit, schuchter glimlachend vanonder haar big hair, Amy Winehouse. De permanent opgewonden Hilton – een kruising tussen Jay Leno en Bob de Rooy – springt naast haar op bed en hijgt: ‘Zullen we ons uitkleden? Nee, dat zou je man niet leuk vinden, hè? Zeg eens, Amy, wat is er veranderd nu je bent getrouwd? Ben je saai geworden?’

De ranzigheid waarmee paparazzi, videobloggers, columnisten, celebrityspotters en zogenaamde kwaliteitsmedia de soulzangeres al bijna een jaar achtervolgen, berispen, bespotten, treiteren en nawijzen gaat alle perken te buiten. Van alle ‘gevallen sterren’ van het internet is Amy Jade Winehouse namelijk de enige die niet saai is. De talloze foto’s en videobeelden van talentloze celebs als Paris Hilton, Pete Doherty of Britney Spears die gearresteerd worden of dronken van een trap vallen, hebben hooguit amusementswaarde; niemand wordt er warm of koud van. Winehouse daarentegen heeft talent, karakter en een gezicht dat nooit liegt. Maar ze heeft een zwakke plek: ze is verslaafd. En dat zullen we weten ook.

Boulevardbladen als The Sun brengen wekelijks ‘onthullende’ verhalen over Winehouse die cocaïne snuift, over straat doolt of in woede uitbarst bij het verlaten van de Londense gevangenis waar haar lamlendige echtgenoot Blake Fielder-Civil wegens geweldpleging tegen een kroegbaas in voorlopige hechtenis zit. Bij een foto van een half ontklede Winehouse die, duidelijk stoned en gek van verdriet, het pand van alweer een waardeloze ‘vriend’ verlaat, schrijft de Daily Mail verlekkerd: ‘Amy op straat in bh’. Op www.whenwillamywinehousedie.com kun je zelfs gokken wanneer ze haar laatste adem zal uitblazen. De winnaar krijgt een iPod Touch.

Intussen roept de handenwringende hoofdredactie van The Times op tot ‘preventieve dwangopname’ van Winehouse. Dat hebben haar hypocriete ouders – tussen alle exhibitionistische interviews over zichzelf, hun verdriet en hun allerbeste bedoelingen met Amy door – ook al geprobeerd. De Britse wetgeving laat het echter niet toe. De krant doet nu een beroep op het Lagerhuis om een noodverordening aan te nemen. Verwijzend naar een anonieme video waarin een op Winehouse gelijkende vrouw een ‘weerzinwekkende cocktail van crack, xtc en valium’ tot zich neemt, oreert The Times: ‘Het is het zoveelste voorbeeld van haar ostentatieve zelfvernietiging. Winehouse heeft haar dilemma vaak genoeg in haar eigen, van angst doortrokken liedteksten bevestigd. Door tijdig overheidsingrijpen zou een groot talent kunnen worden gered.’

Inderdaad heeft Winehouse nooit een geheim gemaakt van haar diepste roerselen. Angst hoorde daar niet bij, afwijzing wel. Als beginnende zangeres was ze zwaar verliefd op Blake. Omdat ze keer op keer werd afgewezen, verdronk Winehouse haar verdriet in whisky, luisterde nachtenlang naar cd’s van Ray Charles en ontdekte al rokend, snuivend en huilend haar eigen stem, hard en helder als die van Aretha Franklin, maar intiemer, speelser en onbevangener. Aan die ontdekking danken we het goddelijke Back to Black, een album dat meer mensen in hun ziel heeft geraakt dan alle hoofdcommentaren van The Times sinds 1788.

Nu Winehouse opeens rijk en beroemd was, wilde Blake haar wel tot zich toelaten, al was het maar omdat hij, eeuwig werkloos en platzak, verzekerd zou zijn van zijn dagelijkse portie cocaïne, wiet, poppers, uppers en downers. Sinds hun gedoemde huwelijk in mei vorig jaar (‘I cheated myself/ Like I knew I would’) is Winehouse permanent aan de drank en de cocaïne, op de hielen gezeten door fotografen, columnisten, klagende fans (ze zegde vaak concerten af of trad dronken op) en feministen die vonden dat ze faalde als ‘rolmodel voor jonge vrouwen’.

Als alle liefdeloze opwinding rond Winehouse iets bewijst, is het wel dat onze tijd zich geen raad weet met ongekunsteld talent. Met publiekshelden die lak aan hun publiek hebben, die geen zin of tijd hebben om rolmodel te spelen, geen voer voor ‘de bladen’ willen zijn en liever doodgaan dan hun ziel te laten wegrotten in ontwenningsklinieken, modieuze therapieën, cosmetische chirurgie en praatprogramma’s. Hebben Billie Holiday, Deborah Harry, Ozzy Osbourne en Keith Richards zich ooit bekommerd om hun ‘voorbeeldfunctie’? Ergens tussen 1980 en nu is het besef verdwenen dat musici aan hun eigen talent kapot kunnen gaan, dat de vlucht in drank en andere verdovende middelen hun artistieke redding kan zijn en dat het ze een rotzorg zal zijn wat de rest van de wereld daarvan denkt. Het gevaar dat Amy Winehouse heet is niet met een noodwet te bezweren. Of ze gaat dood, of ze komt terug met een nog beter album. Een tussenweg is er niet. ‘They tried to make me go to rehab, I said, “No, no, no”/ Yes, I’ve been black, but when I come back you’ll know, know, know.’

Meer over Winehouse, Hilton c.s.: REHAB. Een project van Ben Laloua / Didier Pascal, met werk van Meiro Koizumi en Christian Jankowski. Stedelijk Museum Bureau Amsterdam, t/m 10 maart. www.smba.nl