De hal was zwart van de eerstejaars — letterlijk en figuurlijk. Dit moest Sociaal Juridische Dienstverlening zijn — onder allochtonen verreweg de populairste van de sociale beroepsopleidingen. Geeft een soort prestige dat zachtere sectoren ontberen. Daar stonden ze, onder veel anderen de Marokkaanse meisjes van Mokums-modieus tot diep-islamitisch gekleed. Al zien sommigen er buitengewoon modieus én islamitisch uit. We hebben het aantal hoofddoekjes zien groeien en geleerd hoe weinig eruit af te leiden valt over wereldbeeld van de draagster. Kort na 11/9 had onze boekwinkel de koran op de toonbank. Legt een blonde studente die toevallig naast Snoeck’s agenda, voorzien van blote meid. «Interessante combinatie», ontglipt me: ouwe viezerik en blasfemist. Blijkt naast haar, nog erger, meisje met hoofddoek te staan. Dat lachend knikt en, wijzend op de bikinidraagster, zegt «die voor in het leven» en, vinger naar de koran, «die voor na de dood». Ik zei maar niet dat volgens veel van haar geloofsgenoten het andersom is, maar was blij met die vrolijke reactie.

Het zijn moeilijke tijden voor Marokkaanse studenten. De schokgolf na 11/9; de LPF; de Umwertung van het begrip «politiek correct». En al veel langer hun positie tussen twee culturen in veelvoud: lower class en hbo; Berbernormen en «open maatschappij»; liefde/respect voor traditionele ouders en verlangen naar verandering; islam en rationeel wereldbeeld. Verscheurend is vaak hun weerzin tegen wat een deel van de eigen gemeenschap doet en laat enerzijds; en de solidariteit met die gemeenschap. Deels wordt die afgedwongen door een cultuur waarin vuile was nooit zichtbaar mag worden. Deels is die oprecht en wordt hij sterker ervaren naarmate er botter tegen de hele groep wordt geageerd.

Bijzonder vond ik daarom dat het een Marokkaanse was die me voor het eerst inlichtte over de methodes van «loverboys». Hun slachtoffers kwam ze in haar stage tegen. En bijzonder was dat twee Marokkaanse studentes een zelfbedachte casus speelden waarin de sores van een Marokkaanse cliënt uiteindelijk veroorzaakt bleken door diens homoseksualiteit en uitstoting uit de gemeenschap. Daar is moed voor nodig. Bij B&W ging het over islam in Nederland. Daar zat die dappere Karacaer van Milli Görüs die van islamieten zelfkritiek eist. Daar zat Mohamed Cheppih van de Moslim Wereld Liga die hautain lachend stelt dat wie iets slechts doet gewoon geen islamiet is, dus waar lullen we eigenlijk over. Het niveau van de LPF, maar dan net even anders.