Winter aan zee. Het tv-toestel in dit huis biedt talloze kanalen met elk dezelfde sneeuw en ruis. Uitgerekend nu onze radio vergeten. De volgen de ochtend blijkt de krant hier niet bezorgd, is het enige winkeltje gesloten en staat mijn horloge stil. Hitchcock had er raad mee geweten: in een klap afgesloten van «de wereld». Zoals Japanse soldaten lang na de capitulatie doorvochten, zo ontgaat ons, omgekeerd, een nieuwe stap in de Derde Wereldoorlog (Bot): Madrid. Pas een dag later begrijpen we wat er gebeurd moet zijn en beseffen hoezeer Grote Ellende televisie-ellende is geworden: je moet het gezien hebben om te beseffen. Gruwelijk, dat begrijpen we, maar toch is het of het verder weg is. Niet alleen Journaal-beelden ontbraken, ook het tomeloos gegis en geïnterpreteer dat vaak ergerniswekkend maar kennelijk verslavend is en bovenal aan psychologische behoeften voldoet: ons ontbrak het dorpsplein, de buurtkroeg die de televisie in tijden van beroering is geworden. Terwijl toch juist nu Paveses woord geldt: «Je kon niets zeggen en niets denken dat niet belachelijk ontoereikend was.» (Het huis op de heuvel) Want we lezen meer dan normaal.

Inmiddels hebben we krant en radio. Naar genoegen horen we gedichten van Villon op een tijd dat we normaal voor de buis zouden hangen. Villon tref je zo gauw niet op de televisie, maar het is goedkoop mee te huilen in het «cultuurloze televisie»-koor. Alleen al de muziekprogrammering van de NPS is lovenswaard. Met als nieuwe verworvenheid dat aan concertregistratie op de woensdagavond een zondagse documentaire met repetitiebeelden en interviews voorafgaat. De Nederlandse première van John Adams’ On the Transmigration of Souls was in deze combinatie prompt ook indrukwekkende tv-première.

Zaterdagochtend Helmert Woudenberg in Een goede morgen met… Mahler en Verdi over de dood. Bizar toeval, want plots valt een stem in die halverwege een necrologie is. Juliana — maar is ze dood of heeft iemand de verkeerde band gestart? Helmert komt niet terug. Het is dus zo ver. En hier kunnen we dus niet de archiefbeelden en documentaires zien die er nu eenmaal bij horen en die haar maar ook het eigen leven terughalen. Op Radio 4(!) zingt een Amerikaanse juffrouw in het kader van de nationale rouw dat het moeilijk is ongelijk te bekennen, maar dat ze wel hoopt vanavond in mijn armen te liggen. Welke gek heeft dit bedacht? En ik verlang hartgrondig naar Juliana’s tijd toen Hoge Dood Bach en Mozart betekende. Op alle zenders!