Het derde album van Joshua Tillman, alias Father John Misty, vergt werk. Luisterwerk. Het laat zich onmogelijk vatten in één en zelfs niet in enkele luisterbeurten. De singer-songwriter (ooit drummer van Fleet Foxes) zette dertien nummers op zijn nieuwe album, dat bijna 75 minuten duurt. Leaving LA duurt zelfs dertien minuten. Father John Misty gebruikt bovendien veel woorden die je vrijwel nooit hoort in de popmuziek. Zijn taal is geen poptaal. Ook opvallend: veel nummers hebben nauwelijks een refrein.
Pure Comedy heet het album. Wat is volgens Father John Misty ‘pure comedy’? Wij. De mensheid. Onze gewoonten, onze religies, onze culturele buitensporigheden, Tillmans generatie (hij is van ’81). Total Entertainment Forever is niet alleen een geweldig nummer, het is ook een moderne versie van Neil Postmans Amusing Ourselves to Death en Roger Waters’ muzikale versie daarvan, Amused to Death (1992). En dat lange Leaving LA begint als een vlammende aanklacht tegen de aard van de stad, vol van ‘phonies and their bullshit bands’, maar vanaf het vierde couplet (het zijn er uiteindelijk tien) gaat het over de oorsprong van de muziekliefde van ‘another white guy in 2017, who takes himself so goddamn seriously’.
Inderdaad: ook zichzelf neemt Father John Misty op de korrel. Neigde hij in het verleden wel eens naar zelfmedelijden, nu eerder naar zelfspot. Zijn medelijden heeft hij op dit album al hard genoeg nodig voor de mensheid. Wie naar Pure Comedy luistert, krijgt nogal wat opvattingen, stellingen en vragen voor zijn kiezen. Lappen van vellen vol teksten. En net zoals de componist Father John Misty niet altijd kiest voor de toegankelijkheid van het refrein, zo valt de tekstschrijver Father John Misty niet altijd terug op (binnen)rijm om ons bij de les te houden. Of op verhalen, met een plot en een hoofdpersoon. Dit is de muzikale versie van een ideeënroman, of misschien nog wel een stap verder: dit is een muzikale essaybundel. Het is een album dat zichzelf zo nadrukkelijk in een buitencategorie plaatst dat het daarmee de aandacht vestigt op het feit dat platen als deze, zo nadrukkelijk in hun maatschappelijke reflectie, schaars zijn in de popmuziek. Begrijpelijk: Father John Misty gooit behoorlijk wat popconventies overboord, en daarmee ook de verlokkingsmechanismen van pop zelf.
Dat Pure Comedy niettemin vaak ook muzikaal interessant is, komt door de hoorbare aandacht voor de vloeiende lijnen in zijn liedjes, de inkleuring ervan, de arrangementen, de zanglijnen en zijn glasheldere stem. Soms blijkt dat niet genoeg: sommige nummers schreeuwen om een tegemoetkoming in alle opgebrachte aandacht, een handreiking van de maker in de vorm van een meezingbare passage, of een muzikale vertaling van al die opvattingen. In dat laatste schiet hij wel eens te kort. Hij showt niet, hij tellt. Maar wel in prachten van zinnen. En dat Leaving LA heeft uiteindelijk wel degelijk een refrein, verstopt tussen het vijfde en zesde en tussen het achtste en negende couplet. Het luidt: ‘Ohhh-ho-oh-oh oh-ho-ho-ho-oh.’ Popmuziek in optima forma.
Father John Misty, Pure Comedy (Pias)