Griekenland is Europees kampioen. Maar zelfs na de uitschakeling van de grote favoriet Frankrijk in de kwartfinale, na de overwinning op de tweede favoriet Tsjechië in de halve finale en het winnen van de finale tegen gastland Portugal kennen we nog steeds geen vijf Grieken uit ons hoofd. De Grieken hebben dankbaar geprofiteerd van een toernooi dat leuk begon, maar na de veelbelovende eerste kwartfinale tussen Portugal en Engeland een vervolg kreeg in zes oervervelen de wedstrijden.

De spanning van het knock-out-systeem vergoedde iets van het bedenkelijke niveau. En laten we ophouden te constateren dat Nederland de spelers ontbeert voor een positie in de top. Dat zeggen mensen die gefaald hebben als bondscoach en deskundigen die in het begin ook zo moesten lachen om de «miskoop» van Ajax luisterend naar de naam Zlatan Ibrahimovic. Men zegt wel dat het veel zegt over een elftal als de keeper de uitblinker is. Zo’n elftal was het Nederlands elftal tijdens het Europees voetbalkampioenschap. Het was ook niet voor niets de premier die de bondscoach te hulp kwam. Bal ken ende werd twee jaar geleden niet op eigen kracht premier maar omdat hij voor de verkiezingen een geheim niet-aanvalsverdrag had gesloten met Pim Fortuyn. Hij paste zijn strategie aan aan de kracht van een tegenstander. En daarmee had hij succes.

Ook de Nederlandse bonds coach past zich graag aan aan de tegenstander. Twee jaar lang beriep hij zich op zijn goede resultaten. Ruim twee jaar konden hij en Willem van Hanegem zich voorbereiden op het Europees Kampioenschap in Portugal. In mei was die voorbereiding gericht op een systeem waarin Rafael van der Vaart de belangrijkste pion zou zijn achter de twee spitsen Kluivert en Van Nistelrooy. Twee jaar lang faalde deze combinatie van spitsen, tijdens de hele voorbereiding faalde het genoemde trio. Dus speelde Kluivert niet in de openingswedstrijd tegen Duitsland. Maar tegelijk vroegen de bondscoaches vlak voor de belangrijke openingswedstrijd aan Zenden of hij linksbuiten wilde spelen. Zenden zei zelf dat hij wilde, verklaarde Advocaat na de wedstrijd tegen een van de zwakste teams van het toernooi, Duitsland. Dus speelde Zenden linksbuiten.

Daarmee zijn Advocaat en Van Hanegem geen nare of onaardige mensen. Maar het was Dick Advocaat zelf die zei dat we hem pas na Duitsland mochten beoordelen en dat hij dan geen problemen zou hebben met mogelijke negatieve kritieken. Hoorde erbij, zei hij een paar keer.

Hoe dichter het Europees Kampioenschap naderde, hoe meer de mooie thuiswedstrijd vorig jaar tegen Schotland werd vergeten en genegeerd. Talent Nigel de Jong mocht niet mee als vervanger van de zeer gemiste Mark van Bommel, mede omdat Willem van Hanegem het nog lang niet in deze jonge speler van Ajax ziet zitten. Willem is een groot fan van Paul Bosvelt, die kan terugzien op een prachtige carrière maar zijn beste tijd heeft gehad. Jan van Halst herkende in de Paul Bosvelt die inviel tegen Tsjechië veel van zichzelf op het einde van zijn loopbaan bij Vitesse.

De bondscoaches durfden niet wat de Portugese coach wél durfde: het vervangen van de aanvoerder. Philip Cocu speelde als centrale middenvelder een slecht toernooi, was door zijn dramatische breedtepass tegen Tsjechië medeverantwoordelijk voor het moeizame verloop van de rest van het toernooi. Toen hij tegen Portugal in het laatste half uur weer naast Stam in de verdediging stond en van daaruit het middenveld kon assisteren, bleek hoe goed hij kan zijn. Toen speelde hij op de plaats waar hij bij Barcelona dit hele jaar heeft gespeeld, toevallig ook op de plaats die hij overnam van Frank de Boer in de befaamde thuiswedstrijd tegen Schotland.

Nu Advocaat gaat besluiten of reeds heeft besloten afscheid te nemen als bondscoach en Willem van Hanegem als zijn assistent onmogelijk kan aanblijven, wordt het ook tijd dat de man aftreedt die zichzelf via een eigenlijk nog altijd onaanvaardbare sollicitatieprocedure benoemde tot directeur betaald voetbal. Maar dat zal niet gebeuren, want niemand kan Henk Kesler wegsturen. Als zwaar bezoldigd beleidsmaker heeft hij de afgelopen jaren vooral wat betreft het Nederlands elftal zodanig gefaald dat ik er zeker van ben dat hij nog jaren zal blijven als het aan hemzelf ligt. En trouwens, nu ex-voorzitter Michael van Praag van Ajax een licentiebureau op de internationale voetbalmarkt is gestart met de voormalig directeur van Ajax Frank Kales en via dat bureau plotseling zakelijke belangen heeft in het betaalde voetbal, vraag ik me af of hij een bestuursfunctie kan behouden in de top van dat betaalde voetbal, of hij lid kan blijven van het belangrijkste bestuursorgaan in de sectie betaald voetbal van de KNVB. Van Praag kennende zal hij zich dat zelf ook afvragen en aftreden overwegen.

Mede omdat in de aanloop naar het wereldkampioenschap van 2006 een zware reeks tegen landen als Tsjechië, het Roemenië van Chivu en Lobont (als hij bij Ajax niet uit het doel is verdreven door Stekelenburg) en outsider Finland wacht, dringt de tijd. Het wordt tijd dat mensen als Riemer van der Velde, Johan Cruijff, Guus Hiddink, John Jaakke maar ook de veelgeprezen elftalleider van het Nederlands elftal Hans Jorritsma zich laten horen over de benoeming van een nieuwe bondscoach. Met fris aanvallend voetbal en met uitgekiend verdedigend voetbal — in beide gevallen kan Nederland zomaar de eindronde mislopen.

Het afgelopen EK was een uitgelezen kans om internationale faam terug te winnen. Dat de Grieken bij hun derde optreden in een eindronde niet alleen de eerste overwinning behaalden, maar ook nog de titel, danken ze aan de man van het toernooi, Otto Rehhagel. Dat een coach man van het toernooi kon worden, zegt veel over het vertoonde niveau van de spelers.