Film – Gawie Keyser

Pesten in The Reunion - Te zien vanaf 10 juli

In The Reunion speelt de Zweedse kunstenares Anna Odell een dubbelrol, eerst als personage in een film waarin ze haar schoolvrienden tijdens een diner ermee confronteert dat ze haar destijds de grond in hebben gepest, onder meer door haar te negeren. In de tweede ‘rol’ zien we haar als regisseur die haar schoolvrienden met de film confronteert, en daarmee ook met de waarheid over hun gedrag. Dat levert pijnlijke scènes op waarin duidelijk wordt dat deze mensen alles willen doen om het verleden te vergeten of tenminste te onderdrukken. De spanning tussen het constant terugkijken terwijl het leven doorgaat maakt The Reunion tot een mooie film. De vraag is immers wie er beter af is: Odell die dat verleden maar niet kan of wil laten rusten, of de vrienden die allemaal intussen hun eigen leven hebben, die juist graag de toekomst tegemoet willen treden. Muziek, aan het einde, is van Laurie Anderson die Let X = X zingt.

Reuze-robots - Transformers: Age of Extinction is te zien vanaf 9 juli

Terwijl ik dit schrijf maakt mijn zoon zich op voor een middagje Transformers samen met een stelletje vrienden, slungels van een jaar of twaalf die net als Ed, Edd en Eddy in Ed, Edd n Eddy van Cartoon Network totaal ongecoördineerd door het leven gaan. Eerder op de ochtend las ik een stuk op de cultuurpagina’s van The Daily Telegraph waarin een filmcriticus het schijnbaar onmogelijke onderneemt, namelijk een verdediging van zowel de Transformers-films als de regisseur ervan, Michael Bay. Dat is een bewonderenswaardige stap, zeker in het licht van de vernietigende kritieken die de film, de vierde in de serie, te beurt valt. Wie deze stukken leest kan niet anders dan concluderen dat Bay in z’n eentje verantwoordelijk is voor het corrumperen van de westerse cultuur. Ik heb de film nog niet gezien, en daarom houd ik mijn hart vast terwijl zoon met Ed, Edd en Eddy op de fiets stapt richting dorpsbios, alwaar ze drie uur lang in glorieus 3D zullen toekijken hoe een gewone vrachtauto in een Transformer verandert, hoe Mark Wahlberg dappere dingen doet, zoals het redden van tienermeisjes gekleed in afgeknipte jeansshorts, terwijl Maximus Prime de wereld redt van vreemde krachten.

Dat laatste verzin ik. Ik heb de film niet gezien en over de plot nog niets gelezen, maar ik durf te wedden dat het verhaal draait om reuze-robots die aan de kant van de mens staan en die verschrikkelijke verwoesting kunnen zaaien als het erop aankomt. Dat gebeurt ook in de twee Transformers-films die ik wel heb gezien en die ik eerlijk gezegd vrij aardig vond. Wat overigens weinig goeds over mij zegt, zeker gezien het stuk in The Daily Telegraph waarin de schrijver betoogt dat Bay per slot van rekening ervoor uitkomt dat hij films maakt voor adolescenten, en wat is nu daar precies mis mee? Dat zet mij aan het denken: hoe hopeloos zo’n Ed, Edd of Eddy ook in het leven staat, de vraag blijft of serieuze filmcritici werkelijk kunnen doorgronden wat er in die jeugdige hersenen omgaat. Misschien weet Bay dat wel. Zijn favoriete film is West Side Story, een oerfilm over tieners. Misschien heeft hij toegang tot de chaotische neurotransmitters van de tiener van nu. En is dat de reden waarom mijn Ed nog even over z’n schouder kijkt terwijl hij wegfietst, glimlacht en roept: ‘Transformers!’

Televisie – Walter van der Kooi
De bekering van Napels in Zero Waste - dinsdag 15 juli, Nederland 2, 23.00 uur

Filmer Raffaele Brunetti verliet zijn mooie geliefde ruim twintig jaar geleden omdat hij besefte dat ze haar beroerde eigenschappen nooit kwijt zou raken. Van afstand zag hij dat ze er sindsdien een nog grotere puinhoop van maakte met wisselende foute vriendjes van divers pluimage. Maar toen hij hoorde dat ze spijt had en probeerde te veranderen, zocht hij haar weer op. Haar naam is Napels en de minnaars heten Camorra, corrupte politici en handelaars in huisvuil en industrieel afval. De bekering van Napels tot een beter leven is vooral veroorzaakt door de Verelendung die culmineerde in een van vuilnis vergeven, stinkende en onleefbare stad. Het recente ongerief bij ons in treinen en grote steden door stakingen van schoonmakers en vuilnisophalers stelde, hoe onaangenaam ook, echt niets voor. En als je weet dat die gruwelaanblik aangericht en in stand gehouden werd door de Camorra die jongens met hoodies uit arme wijken betaalde om overal vuil te dumpen en vuilniswagens aan te vallen, dan overvalt machteloze woede je – zeker als je ertussen leeft. Brunetti’s documentaire Zero Waste toont zowel die verschrikking als aanzetten tot het leefbaar maken van stad en omgeving. Waarbij een goeroe als de Amerikaanse scheikundige Paul Connett en een nieuwe burgemeester zonder banden met de institutionele en dubieuze politiek nuttig zijn om bewustwording en een beweging van onderaf op gang te brengen.

Film dus over een gigantisch en complex probleem die je toch niet gedeprimeerd en machteloos achterlaat. Sterker, die mij er bewust van maakte dat ik toch echt mijn plasticgebruik moet terugdringen, plastic moet gaan scheiden – ondanks het besef dat dat maar een druppel wijn in de zee is. Binnen de Napolitaanse actiegroepen zie je dan ook een tegenstelling tussen degenen die recycling boven aan de agenda hebben en hen die vooral het giftig illegaal gedumpte industriële afval benadrukken – een andersoortig levensbedreigend probleem. Op van gif rokende en stomende grond worden inmiddels al weer tomaten geteeld voor eigen markt en export. Actievoerders mogen kiezen tussen Satan en Beëlzebub als vijand nummer één. Boeiend personage is de pastoor die vindt dat zijn eerste taak zielzorg zou moeten zijn (‘we zijn toch al met zo weinig over’), maar die de nood door het vuil niet langer aan kan zien en buitengewoon beleefd meedoet aan inspraak tijdens een bijeenkomst met gemeentebonzen. Om afgeblaft te worden door een woedende notabele omdat hij aan een hautaine, burgers afwimpelende hoge tante refereert als ‘die mevrouw’. Arrogantie van de macht ten voeten uit. De scène is door een aanwezige met telefoontje gefilmd en het is indrukwekkend om te zien hoe meneer pastoor, die daar en toen verbluft en nederig reageerde, zich heeft ontwikkeld tot zelfverzekerd actievoerder.

Muziek - Conor Oberst

Als bandleider Bright Eyes gold hij een tijd als het wonderkind van de popmuziek, maar hij was en is te onnavolgbaar en wispelturig om lang zo’n kruis te dragen. Hij had ook onder veel meer een geweldige punkband (Desaparecidos) en later een superband (Monsters of Folk). Naar Paradiso komt hij als Conor Oberst, begeleid door Dawes, dat ook zijn voorprogramma verzorgt (luister hier naar hun From a Window Seat). Een blik op de setlisten van zijn recente shows in leert: Oberst speelt veel nummers van zijn fraaie nieuwe album Upside Down Mountain, een paar van zijn werk met de inmiddels weer opgeheven Mystic Valley Band en enkele klassiers van Bright Eyes. Het voordeel van de post-wonderkindfase: er zijn nog kaarten.

Wie in de stemming wil komen, hier een nummer van Conor Oberst op zijn kleinst:

Paradiso, 15 juli, 20:30 uur.