Film – Gawie Keyser

Hoop is ver te zoeken in Heli - te zien vanaf 24 juli

De Mexicaanse film Heli van Amat Escalante bevat halverwege een vernietigend nihilistische scène. Hoofdpersoon Heli (Armando Espitia), een jongen van een jaar of zeventien, voert ’s nachts in een auto een gesprek met een vrouwelijke rechercheur over de zoektocht naar zijn vermiste tienerzusje Estela (Andrea Vergara). We kunnen wel een nieuwe zaak openen, zegt de rechercheur, maar dan moeten we eerst naar de rechter om toestemming te vragen, en tja… Vervolgens opent de vrouw haar bloes, toont haar borsten aan de jongen, en vraagt: wil je dit?

Hoop is ver te zoeken in Heli. Het is mis vanaf het moment dat Vergara en haar vriendje Beto, een agent in opleiding bij de anti-drugseenheid van de Mexicaanse politie, twee zakken cocaïne in het huis verstopt waar Heli met zijn vrouw en kind en zijn vader woont. Een bezoekje van leden van die eenheid eindigt in grof geweld. Onduidelijk is waarom dat gebeurt. Evenmin is duidelijk wat Estela daarna overkomt, hoewel de gruwelijke suggesties later in het verhaal weinig aan de verbeelding overlaten.

Deze film treft als een mokerslag. Ontkomen aan de nachtmerrie is onmogelijk, niet voor de personages en zeker niet voor de kijker. Het confronterende ligt erin dat je voortdurend om een ‘uitkomst’ zoekt, naar reden waarom mannen in uniform de dingen doen die ze doen. Dit kán niet, denk je tijdens het kijken, er moet verlossing komen. Misschien komt die er ook, maar dan pas in de laatste scène die overigens overgoten is met een ambiguïteit die de hele film kenmerkt. Lang daarvoor is er dus die vrouwelijke rechercheur in de auto, iemand die op het oog waarheidsvinding en gerechtigheid vertegenwoordigt, maar die in werkelijkheid de personificatie van corruptie is. Een gitzwarte, fabuleuze film: Heli.

The Hitchcock Touch - Te zien vanaf 24 juli

Wie deze zomer niet met vakantie gaat, zou het kunnen overwegen een tentje op te zetten op een van de gazons naast EYE. Want je kunt er in de komende weken zowat iedere dag wel naar toe. Niet alleen is er de schitterende tentoonstelling rond het werk van de Canadese cineast David Cronenberg (waarover volgende week meer in De Groene Amsterdammer), ook gaat deze week The Hitchcock Touch van start, een enorm retrospectief rond de grootmeester met onder meer negen van zijn zwijgende films, gerestaureerd en nooit eerder in deze vorm in Nederland vertoond. Daarnaast zijn er allerlei evenementen met live muziek, cursussen, lezingen en speciale voorstellingen. Ook zijn de grote Hitchcock-films te zien, waaronder Rear Window, To Catch a Thief, Psycho en Vertigo. Het feest begint op donderdag 24 juli met een speciale vertoning van Shadow of a Doubt (1943) waarin Joseph Cotten de rol van een seriemoordenaar speelt die doodleuk op bezoek gaat bij zijn familie in een klein stadje waar de mensen een vroom leven leiden en alleen maar goede gedachten hebben. Naar verluid Hitchcocks favoriete film.

Despair - Te zien vanaf 24 juli

Nog meer EYE: Despair (1978) van Rainer Werner Fassbinder, een verfilming van de roman van Vladimir Nabokov, is gerestaureerd en wordt opnieuw in roulatie gebracht. Dirk Bogarde speelt de rol van een man die in Praag ontdekt dat hij een dubbelganger heeft en vervolgens een plan bedenkt om de perfecte moord te plegen. Fassbinder confronteert de kijker met allerlei reflecties in glas of metaal, zodat onduidelijk blijft wat het onderscheid is tussen beeld en origineel.

Televisie – Walter van der Kooi

Zomergasten - zondags, Nederland 2, 20.15

Zomergasten aanbevelen is even noodzakelijk en origineel als aanraden bij dorst te drinken en bij honger te eten. Maar formule en invulling blijven in 26 seizoenen zo uitzonderlijk en vaak voortreffelijk dat het flauwekul zou zijn het programma ongenoemd te laten. Zeker binnen de context van lichte zomerprogrammering, dit jaar extra ondragelijk door de rouwlinten rond MH17. Freek de Jonge, eerste gast, hing er terecht een enkele bij. Hier geen plek voor een recensie. Hooguit de vaststelling dat De Jonge een heel wat betere gast dan gastheer is. Dat hij meer dan wie ook in 26 jaar probeerde de boel naar zijn hand te zetten (van God gegeven als hij zichzelf acht) was even voorspelbaar als dat de hond blaft. Maar Wilfried de Jong, veel betere gastheer dan De Jonge, had er weinig moeite mee met een goede avond als gevolg. Mijn gedachten gingen terug naar De Jongs eerste optreden, een jaar geleden, toen hij van start moest met Hans Teeuwen. Die in voorspelbare onvoorspelbaarheid nu eens niet dwars maar braaf was, er tegelijk toch in slagend een soort continue ongemakkelijkheid te creëren, geholpen door De Jong die onnodig vaak aan de leiband rukte van een roofdier dat voor één avond tam bleek. Wat een makkie was, daarbij vergeleken, deze Freek dan. En hoeveel beter Wilfried, die vorig jaar pas bij aflevering drie op toeren kwam - en hoe. Kan een mooie zomer worden met Jim Taihuttu (onbekendste gast, maar gezien zijn filmoeuvre zeer veelbelovend), Saskia Noort, Reinbert de Leeuw, Ionica Smeets en David van Reybrouck.

Kijken in de ziel - NTR, maandags, Nederland 2, 21.15 uur

Andere goede wijn die geen krans behoeft maar wel vermeld dient: Kijken in de ziel van Coen Verbraak. De formule: twaalf gesprekken met beoefenaren van één beroep, in zes thematische afleveringen opgesplitst en per aflevering vaak zo knap gemonteerd door Gerald van Leipsig dat er niet alleen een caleidoscoop ontstaat maar ook impliciete debatten tussen ondervraagden die toch echt allemaal in hun eentje tegenover Verbraak zaten. Verbraak is hoffelijk maar scherpzinnig en volhardend (en net als Zomergasten Nipkowwinnaar). De eerste aflevering was zoals vaak vooral introductie – van de personae, van globale noties, kenmerken en dilemma’s rond het beroep. Journalist, dit keer, waarmee het Droste-effect ontstaat van journalist Verbraak die de journalistiek onderzoekt. Probleem bij deze reeks lijkt me de extreme ongelijksoortigheid van personen, hun functieopvatting, doelstelling en ethiek. Natuurlijk bleken in eerdere reeksen artsen, ondernemers en psychiaters behoorlijk van elkaar te verschillen in die opzichten, maar om Clairy Polak impliciet te confronteren met Evert Santegoeds en Marike Stellinga met Johan Derksen, dat geeft het iets absurds. Wat overigens wel past bij de vaststelling dat ‘iedereen zich journalist kan noemen.’ Vuurwerk zal het zeker opleveren. Jammer dat Hofland en Xandra Schutte niet meedoen.