Shockfilm

Hier is een film waarin de regisseur de tijd waarin we leven wil vangen met motieven van verkrachting, kannibalisme en necrofilie: The Neon Demon van Nicolas Refn Winding. Ik heb zelden een film gezien waar ik zo ziek van werd terwijl ik mijn ogen niet van het scherm kon afhouden. The Neon Demon is afstotelijk én onweerstaanbaar, leeg en fascinerend, misschien is het mislukt, misschien is het een meesterwerk.

Wat de film zegt is duidelijk, het gaat om hoe de regisseur dat doet. Vorm wordt inhoud, stijl wordt betekenis. Ergens in het verhaal stelt iemand, ik denk een modefotograaf: ‘Beauty isn’t everything, it’s the only thing.’ Hij heeft het over de zestienjarige Jesse (Elle Fanning), pas gearriveerd in Los Angeles om aan een carrière als fotomodel te beginnen. Ze hoeft niets te doen; iedereen die met haar in aanraking komt raakt in een trance vanwege haar haast buitenaardse schoonheid.

Jesse weet dat ze uniek is, dat ze ‘iets’ heeft wat de andere, oudere modellen nooit zullen hebben, hoewel ze het toch proberen te fabriceren door hun lichamen uitgebreid te laten verbouwen. Haar puurheid leidt tot haat bij twee collega’s, beeldschone vrouwen die eveneens iets aparts hebben in hoe ze eruitzien. Sympathie krijgt ze van Ruby (Jena Malone), een visagiste die behalve in de modellenwereld ook in de uitvaartsector werkzaam is. Nog een dubieus personage is Hank, heerlijk gespeeld door Keanu Reeves, een louche conciërge bij het appartementencomplex waar Jesse tijdelijk woont. Hank verhuurt graag kamers aan jonge meisjes zoals Jesse, Hank doet dat iets te graag, Hank draagt een sweater van het merk Adidas.

Regisseur Nicolas Refn Winding, of NRW zoals hij op de titelsequentie wordt aangeduid, maakte eerder het schitterende Drive (2001) en Only God Forgives (2013). Zijn nieuwste draait maar in weinig bioscopen in Nederland. Dat is enerzijds een schande, anderzijds is het volledig begrijpelijk. ‘NRW’ wil de wereld en de tijdgeest fileren, en dat doet hij op genadeloze wijze. Hij wil laten zien dat onschuld niet meer mogelijk is (verkrachting); dat lichamen gebruiksobjecten zijn (necrofilie); dat het consumeren (kannibalisme) de standaardinstelling van de moderne mens is geworden.

Het doel van het leven is ‘schoonheid’. Maar wat betekent dat? Alles en niets. Deze wereld is er een van verleidelijke, melancholieke beauty waarin een ziekelijk neonlicht de onstuitbare corruptie van de geest weerspiegelt. Het is een overdonderende, zintuiglijke wereld van licht en geluid die zo mooi is dat je niets meer kunt zien of horen. Denken zit er niet meer in, je kunt, moet, alleen maar voelen en begeren.

Ik vermoed dat The Neon Demon samen met Drive en Only God Forgives mooi in een trilogie kan worden bekeken. Maar of je dát overleeft, ik weet het niet. Zoveel emotieloze figuren, zulke lelijke werelden waarin geestelijke aftakeling verbeeld door body horror overheerst. Maar juist in het ongenaakbare kan grootsheid liggen. Dit zijn shockfilms die juist daardoor vragen om herhaaldelijk te worden bekeken.

The Neon Demon is nu te zien.