Er is niemand van wie ik vaker e-mails krijg dan Donald Trump. Ik heb ooit mijn e-mailadres ingevuld om op de hoogte te blijven van Trumps campagnes, en onderga daarmee wat een Amerikaanse kiezer meemaakt. Dit was de oogst van zondag 24 juli: negen e-mails van Trump, met aanbiedingen om een petje of gesigneerde foto te kopen, of de belofte dat mijn donatie verdubbeld zal worden (door wie?) als ik diezelfde dag een bedrag overmaak. Daar komt ook nog een e-mail van Donald Trump junior bij, plus twee sms-berichten met het verzoek om lid te worden van de Trump-club. Doe ik dat niet, dan ben ik ‘geen patriot’.
Dit volkomen op hol geslagen fundraisen kan natuurlijk maar één ding betekenen: Trump wil weer een gooi naar het presidentschap doen. Tijdens zijn rally’s, nog altijd een reizend circus door Amerika, is ‘jullie zullen niet teleurgesteld zijn’ zijn favoriete teaser. Dankzij het werk van het Amerikaanse Congres en de media is inmiddels behoorlijk duidelijk hoe een eventuele tweede termijn van Trump eruit zal zien.
De serie hoorzittingen die de afgelopen weken werden gehouden op Capitol Hill (onderwerp: de aanval op het Capitool op 6 januari 2021) legde Trumps autocratische inborst nog eens in detail bloot. Trump wilde stemmachines in beslag nemen, overwoog na het sluiten van de stembussen de staat van beleg af te kondigen en onder toezicht van het leger de verkiezingen die hij verloor over te laten doen. Alleen onwilligheid bij zijn medewerkers en ministers verhinderde een regelrechte machtsgreep.
Ook werd duidelijk dat Trump zich bewust was van de gevolgen van het oproepen van de menigte om naar het Capitool te trekken met de boodschap dat de verkiezingsuitslag vervalst zou zijn. Hij wilde zelf de meute voorgaan. De hoorzittingen herinnerden eraan dat Amerika een president had die niet geloofde in vreedzame machtsoverdracht – basisvoorwaarde van een functionele democratie.
Was de machtsgreep geslaagd – of had Trump de vorige verkiezingen gewonnen – dan was Amerika onderworpen aan ‘Schema F’. Achter deze cryptische benaming ging een decreet schuil dat in het geheim werd ontwikkeld binnen de regering-Trump en dat werd uitgevaardigd vlak voor de verkiezingen van 2020. Kort samengevat komt Schema F erop neer dat vrijwel iedere hoge ambtenaar direct kan worden ontslagen door de president van de Verenigde Staten.
Het doel van deze operatie, zo bracht nieuwsdienst Axios aan het licht, was Trump-loyalisten te installeren bij onder meer het ministerie van Justitie, bij Defensie en bij de inlichtingendiensten. Trump klaagde regelmatig over een zogenaamde deep state die hem zijn presidentschap onmogelijk probeerde te maken. Schema F was de wraakactie: zuivering en onderwerping van het staatsapparaat aan zijn wil. Amerika is aan totalitarisme ontsnapt.
Op basis van gesprekken met een twintigtal insiders bij de Trump-campagne wist Axios te achterhalen dat het uitvoeren van Schema F alsnog wordt voorbereid mocht Trump opnieuw in het Witte Huis terechtkomen. Er worden lijsten aangelegd met namen voor duizenden posten binnen de Amerikaanse overheid waarbij loyaliteit aan Trump het voornaamste criterium is. President Biden heeft de Schema-F-bevoegdheid ongedaan gemaakt (hij is een leider, kortom, die macht vrijwillig afstaat), Trump wil het weer terug en wil de vervangingsoperatie binnen de eerste honderd dagen na zijn inauguratie voltooien.
Ook zonder journalistiek en parlementair graafwerk weet Amerika precies waar het aan toe is, mocht Trump zich kandidaat stellen, kandidaat worden en de verkiezingen winnen. Op een rally in Florida afgelopen week verkondigde Trump dat hij wil verzekeren dat ‘iedere bureaucraat die corrupt, incompetent of overbodig is’ zal horen: ‘You’re fired!’ Wie dit oordeel mag vellen moge duidelijk zijn: de man die van mensen de laan uit sturen een televisieformat maakte en nu van de Amerikaanse democratie een reality show met hemzelf in de eeuwige hoofdrol wil maken.
Deze toekomst ligt niet vast. Biden, ondanks zijn dramatische populariteitscijfers, wint in de peilingen nog steeds van Trump. Hoe de strijd er in 2024 ook uit zal zien, het is duidelijk dat een ruime meerderheid van Amerika tegen autoritair leiderschap stemt. Hun opkomst, in groten getale, is de beste hoop die Amerika heeft.