Een dag eerder sloeg Donald Trump een belangrijke slag in de voorverkiezingen. Ineens leek het dat hij wel eens zou kunnen winnen. Veel Amerikanen twitterden: als dat gebeurt, verhuis ik naar Canada.
Amerikanen die de noordgrens oversteken op zoek naar een beter leven, dat is niets nieuws. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw vluchtten bijvoorbeeld tussen twintig- en veertigduizend Amerikaanse staatsburgers de grens over, om te voorkomen dat ze werden uitgezonden naar de oorlog in Vietnam.
Joseph Jones studeerde af in 1970 en wist dat hij daarna binnen enkele maanden opgeroepen zou worden voor militaire dienst. Hij ontdook de dienstplicht door de noordgrens over te steken vóór hij de oproep ontving. ‘Ik wilde niet meedoen aan de oorlog en ik had bijna geen andere opties’, legt hij uit. ‘Ik kon naar Canada of naar de gevangenis. Canada beschouwden we als veilig, omdat het risico op uitzetting naar de VS heel klein was.’
Met de Manual for Draft-Age Immigrants to Canada op zak vestigde Jones zich in Montréal. Binnen twee maanden had hij een permanente verblijfsvergunning – veel sneller overigens dan tegenwoordig. ‘We werden niet vijandig bejegend, maar ook niet speciaal verwelkomd’, zegt hij. ‘We probeerden ons snel aan te passen. Maar thuis in de VS kregen mijn ouders ieder jaar bezoek van de fbi, die op zoek was naar mij.’
In 1977 besloot president Carter tot een generaal pardon voor dienstplichtontduikers. Jones bleef, net als veel anderen, toch in Canada. Vier jaar terug deed hij afstand van zijn Amerikaanse nationaliteit. ‘De overheid heeft na 9/11 een wereldwijd netwerk opgezet om staatsburgers ook buiten de landsgrenzen te kunnen vervolgen, en om bijvoorbeeld inzicht te krijgen in hun financiële gegevens. Ik vond dat eng. Je bent als Amerikaan nergens vrij. Het was ingewikkeld om mijn Amerikaanse nationaliteit op te geven en het kostte veel geld, maar volgens mij is het erg Amerikaans om dat te doen. Denk aan de Declaration of Independence: Life, liberty and the pursuit of happiness, daar gaat ’t om. Tegen de Trump-vluchtelingen zou ik willen zeggen: denk niet dat het makkelijk is. Je kunt wel weggaan, maar van Amerika kom je niet zomaar af.’