Anas Al Mustafa kreeg in Turkije de status van vluchteling, leerde de taal, bouwde een leven op en werd vervolgens opgesloten door de Turkse autoriteiten. Nu is Turkije een klopjacht begonnen om hem zonder proces uit te zetten naar Syrië.

Nadat hij in 2016 vluchtte van Aleppo naar Turkije zette Al Mustafa een non-profitorganisatie op. Hij hielp 175 gezinnen, onder wie vierhonderd kinderen, met voedsel, huur en energierekeningen. In mei 2020 veranderde dit. Hij werd door de politie meegelokt naar het bureau, om vragen te beantwoorden over zijn aanmelding voor Turks burgerschap. Daar werden zijn identiteitsbewijzen en telefoon afgenomen en werd hij opgesloten. ‘Hij is aangemerkt als gevaar voor de Turkse nationale veiligheid, vanwege zijn humanitaire werk’, zegt zijn advocaat Kurtulus Bastimar.

In de cel trof hij enkele andere vluchtelingen, die onder dezelfde voorwendselen waren meegevoerd naar het politiebureau. De agenten zetten hem onder druk om een document te ondertekenen waarmee hij het land uitgezet kon worden. Toen hij weigerde, bedreigden ze hem. Hij vroeg voor welk misdrijf hij was opgepakt. De agenten verzekerden hem dat ze ‘de meest simpele aanklacht voor hem zouden kiezen’.

Uiteindelijk ondertekende hij het document. Een dag later werden hij en de andere gevangenen naar de Syrische grens gereden en achtergelaten bij een opvangcentrum. In Syrië zou Al Mustafa zijn leven niet zeker zijn, dus vluchtte hij te voet via een lange bergroute terug naar zijn Turkse woonplaats. Toen de politie hem weer op het spoor was, dook hij onder.

Zijn advocaat verzocht het Europees Hof voor de Rechten van de Mens om een beroep, maar het verzoek werd afgewezen. Al Mustafa heeft volgens het Hof nog niet alle beroepsmogelijkheden van het Turkse rechtssysteem doorlopen. Aangezien hij nooit via een juridisch proces is uitgezet, zijn er geen mogelijkheden voor hem om in beroep te gaan. Anas Al Mustafa zit gevangen in een catch-22.

Momenteel buigt de Werkgroep Willekeurige Opsluiting van de Verenigde Naties zich over zijn zaak, vertelt zijn advocaat. ‘Na een positief besluit zou Anas een visum kunnen krijgen om naar Italië te gaan. Onder dit regime is het niet mogelijk voor hem om zijn werk voort te zetten in Turkije.’

Het aantal in 2022 getelde doden en vermisten aan de buitengrenzen van Europa, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 846