Booksmart gaat over twee hartsvriendinnen die op de laatste dag van de middelbare school ontdekken dat ze véél te veel met hun neus in de boeken hebben gezeten. Ze nemen zich voor de verloren vreugde in te halen — in één nacht van feesten. Dit klinkt naar een draak van een film, maar niets is minder waar: het debuut van regisseur Olivia Wilde, vooral bekend als actrice in de televisieserie House, is een intelligente tienerkomedie die vooral ook héél vermakelijk is.
Die combinatie keert terug in de mooiste films van deze soort: Randal Kleisers klassieker Grease (1978) en de beste film ooit in dit genre, Ferris Bueller’s Day Off (1986) van John Hughes. In het geval van Booksmart had ik vreemd genoeg iets in de stijl van Harmony Korine’s subversieve Spring Breakers (2012) verwacht. Korine laat zien hoe anarchistisch een mens van zestien, zeventien, in werkelijkheid kan zijn; hoe angstwekkend dat voor een volwassene, een ouder, is; hoe verloren iemand kan zijn die geen idee heeft hoe hij of zij voor zichzelf een leven moet gaan ‘maken’. En het meest ontnuchterende: met wat voor een dodelijke ernst een tiener in het leven kan staan. Dat Wilde met Booksmart voor het andere uiterste kiest – de constante ironie – werkt aanvankelijk storend, totdat blijkt dat de grappen van deze jonge mensen een rookscherm vormen, een beschermingsmechanisme tegen de tirannie van verwachtingen gebaseerd op identiteit en het duistere vooruitzicht van volwassenwording.
Wilde’s hoofdpersonen denken aan het einde van hun middelbare school dat ze precies weten wie ze zijn en hoe het nu verder gaat. Natuurlijk gaan Molly (Beanie Feldstein) en Amy (Kaitlyn Dever) naar de beste universiteit en uiteraard liggen daarna de banen voor het oprapen. Zo hard hebben ze geleerd dat ze bij de bibliotheek kind aan huis zijn; de bibliothecaris krijgt van hen gewoon een high five bij binnenkomst. Dan, de shock: ze zijn niet de enige met toegang tot de top van het academische onderwijs. Medeleerlingen die het hele jaar niets anders hebben gedaan dan feesten, sporten of een beetje rommelen op de laptop hebben baantjes bij Google of toch toelating gekregen tot de topuniversiteiten. De ontnuchtering is groot, maar nog groter is de wens al het gemiste plezier in te halen.
Het fijnste van Booksmart is het tweespel tussen Molly en Amy. De eerste is klassenvoorzitter, de grootste nerd, wat nog eens blijkt als ze de spelling van vunzige graffiti in de wc met een zwarte stift corrigeert. Amy is meer onzeker, maar niet minder slim. En: ze is lesbisch, verliefd op een tomboy die misschien ook op meisjes valt. Molly en Amy hebben een band, en regisseur Wilde vangt een bepaald ritme wanneer ze met elkaar omgaan, wanneer ze bijvoorbeeld zonder pretentie een dansje uitvoeren, of als ze praten over die ‘stomme’ jaargenoten. Dat laatste blijkt dus erg mee te vallen, zo wordt duidelijk wanneer Molly en Amy het laatste schoolfeestje van het jaar bijwonen. Daar gaat de film over: ‘identiteit’ ligt niet vast, ze is vloeibaar, juist op deze leeftijd.
Te zien vanaf 27 juni