Mijn theorie is dat Poetin zijn tweets niet nodig heeft om zonder tussenkomst van de traditionele media het volk te bereiken, want de Russische president heeft die in eigen land grotendeels onder controle. Het is juist de persvrijheid in het Westen, dat is het goede bericht, die zorgt voor het geworstel van kranten, radio en televisie hoe om te gaan met twitterende politici die zich niet graag of helemaal niet kritisch laten bevragen.
Dat Trump en Wilders erop los Trumpetteren en tWilderen is inmiddels een gegeven. Wilders heeft meer volgers dan de Volkskrant, NRC Handelsblad, Trouw en Het Financieele Dagblad dagelijks samen aan kranten van de persen laten rollen. Met zijn getwilder kan de pvv-leider potentiële kiezers rechtstreeks benaderen, zonder lastige vragen van journalisten te hoeven beantwoorden. Dat hij zich beperkt tot 140 tekens per keer kunnen wij van de traditionele media democratisch onverantwoord vinden, te meer omdat hij ook in de Tweede Kamer lastige vragen van collega-politici ontwijkt, wij zullen er een eigen antwoord op moeten vinden. Dat is niet makkelijk.
De discussie in Nederland over hoe om te gaan met Wilders die alleen communiceert via Twitter laaide vorige week op naar aanleiding van een grote foto op de voorpagina en twee pagina’s binnen in de Volkskrant over een pvv-europarlementariër die op de kieslijst voor de Tweede Kamer staat. Hoofdredacteur Philippe Remarque verdedigde deze journalistieke keuze door erop te wijzen dat het artikel vooral ging over hoe Wilders alles en iedereen overal vandaan moet schrapen om zijn kieslijst voor de Tweede Kamer toch maar gevuld te krijgen. Dat bleek echter niet uit de foto op de voorpagina en het bijbehorende onderschrift. Lezers vielen daar dan ook over. Wilders kopte de bal meteen in door een voor zijn doen zoete tweet over die ‘zure’ krant de wereld in te sturen.
Het stadium dat een traditioneel medium zich na aandacht voor de pvv meent te kunnen verdedigen door te zeggen dat Wilders niet genegeerd kan worden, is inmiddels lang voorbij, als het er al ooit zou zijn geweest. Het gaat om de manier waarop over Wilders en de pvv wordt bericht en de mate waarin. Vooral de vicieuze cirkel van aandacht in de traditionele media, hoger in de peilingen, nog meer aandacht in de traditionele media, enzovoort, speelt Wilders in de kaart. Want invloed hebben de traditionele media nog steeds. Wilders’ volgers op Twitter zijn, berekend met de kiesdeler uit 2012, weliswaar goed voor een kleine twaalf zetels in de Tweede Kamer, dat is nog steeds lager dan het aantal waarmee hij hoog in de peilingen staat.
Traditionele media moeten niet als doel voor ogen hebben pvv-aanhangers van standpunt te doen veranderen. Het gaat erom de eigen lezers, luisteraars en kijkers te laten zien hoe Wilders opereert, dat hij roept maar niet levert en ook hier en daar de vinger op een zere plek legt, dat hij ondemocratisch als een kleine potentaat zijn partij runt, discrimineert en wegloopt voor kritiek. Wie dat niet wil zien, laat zich toch niet overtuigen. Maar de andere kiezers moeten weten wat voor vlees er in de pvv-kuip zit.