Met de opgewekte hersenloosheid die de ware wetenschapper kenmerkt, hebben zij ellenlange vragenlijsten opgesteld en uitgerekend en vergeleken, en met gepaste trots hebben zij de resultaten aan hun werkgever gepresenteerd.
Het resultaat van hun monnikenwerk is getiteld Witbier of rode wijn: Kenmerken van boekenkopers, een onderzoek verricht in opdracht van de Weekbladpers, uitgever van ondermeer Opzij en Vrij Nederland. Een zekere Sandra Blok en ene René van Veen, onderzoekers van de stichting Summo - geen idee waar dat voor staat - verrichtten een ‘Doelgroeponderzoek’ onder 13.000 personen, en interviewden daarna opnieuw 4292 personen die eerder al aan het Doelgroeponderzoek hadden meegedaan. Deze representatieven kregen vragen voorgelegd als: welke bladen leest u, naar welke tv-programma’s kijkt u, welke landen bezoekt u tijdens vakanties, hoe vaak vist u, hoeveel rookt u, hebt u interesse voor ruimtevaart. Kortom: een doodgewone vragenlijst, als we die vraag over ruimtevaart niet meerekenen.
Het doel van het onderzoek, aldus de auteurs, is om uitgevers en bladenmakers de beschikking te geven over ‘kwalitatief goede informatie over de (potentiële) boekenkoper’. Met dit onderzoek krijgen de verkopers van drukwerk nu eindelijk een antwoord op brandende vragen als: Welk merk whisky drinkt de detectivelezer? Naar welk land gaat een reisboekenkoper op vakantie? En: hoeveel Mulisch-lezers roken pijp? De resultaten van het onderzoek zijn regelrecht spectaculair te noemen. De belangrijkste conclusies:

  1. De boekenkoper heeft een voorliefde voor bijzondere bieren, port, wijn, cognac en whisky;
  2. Lezers van Isabel Allende zijn voor 78 procent vrouw, werken in de medische of sociale sector, tennissen, zijn geïnteresseerd in psychologie en gezond leven en drinken wijn per fust;
  3. ‘Lichte kopers’ (besteden minder dan tien gulden per maand aan boeken) doen hun boodschappen bij de Edah, gaan met de caravan op vakantie naar Duitsland en hebben meestal een vis als huisdier;
  4. De ‘halfzware kopers’ (kopen elke maand voor tussen de tien en vijfentwintig gulden boeken) hebben een Franse auto of willen er een kopen, roken vaak filtersigaretten, doen hun inkopen bij de C1000, spelen mee in de Algemene Loterij Nederland en brengen hun vakanties door in bungalowparken;
  5. De ‘zware kopers’ hebben Opzij en Vrij Nederland in de krantenbak. U heeft hoogstwaarschijnlijk niet meegewerkt aan dit kruisverhoor (lezers van De Groene Amsterdammer bestaan volgens het onderzoek niet), maar het kan niet anders of u voelt zich behoorlijk betrapt. Uw politieke voorkeuren zijn aan iedereen bekend (zware kopers: links georiënteerd) en u blijkt allen een abonnement op de VPRO-gids te hebben, al kijkt u minder dan twaalf uur per week televisie. Dit gaat u nog een lieve duit kosten. Uitgevers weten na dit onderzoek alles van u, en de auteurs sporen hen, geheel ten overvloede, nog aan, in hun slotwoord: ‘Voor zover u het nog niet wist of ten minste vermoedde, weet u nu precies wie de kopers van uw boeken zijn. (…) Maar ook hier geldt dat niets zo veranderlijk is als de mens en dus ook de boekenkoper. Dat nog afgezien van het feit dat mensen graag liegen. Over zichzelf, hun inkomen, hun gedrag. Ze zien zichzelf graag zoals ze door anderen gezien willen worden. Daarmee kunt u uw voordeel doen!’ Tegenstribbelen heeft geen zin. Binnen nu en een half jaar wordt u overstroomd door allerhande drukwerk dat speciaal op uw doelgroep is toegesneden, en dat u wel zult móeten kopen. Ik zou maar vast gaan sparen. Ik mag graag de zijden vlinderdas strikken - zelf! - en mijn diepblauwe smoking van cool wool aanschieten - geen cummerbund! - om een chique gelegenheid of beschaafd feest te bezoeken, maar daar zullen Nicolaas Klei en zijn levensgezel Marieke Cobelens niet welkom zijn. Niet ons soort mensen.