Barcelona – Op 24 maart zette Spanje de Algerijnse dissident Mohamed Benhalima (32) op een vliegtuig naar Algiers. Zijn uitwijzing had zich in een moordtempo voltrokken, ondanks protesten van Amnesty en de VN. De VN vreesden voor foltering bij terugkeer in Algerije. Achteraf blijkt dat te optimistisch: een militaire rechtbank in Algiers heeft hem nu ter dood veroordeeld.
De lijst van misdrijven waaraan Mohamed Benhalima zich schuldig zou hebben gemaakt is lang en kleurrijk, zoals dat vaak het geval is bij autoritaire regimes: het in gevaar brengen van de nationale veiligheid, verspreiding van valse informatie, het demoraliseren van het leger, lidmaatschap van een terreurgroep. Die terreurgroep is Hirak, een burgerbeweging die protesteert tegen corruptie en militaire dictatuur in Algerije.
De Spaanse autoriteiten wisten wie Benhalima was. In 2019 vluchtte hij naar Spanje toen hij gezocht werd voor deelname aan de protesten van Hirak (‘Beweging’). Vorig jaar veroordeelde een Algerijnse rechtbank hem bij verstek tot tien jaar cel wegens verspreiding van video’s over corruptie in het leger. Foltering en verdwijning van dissidenten zijn in Algerije bekende praktijken. Risico op marteling, moord of doodstraf staan uitdrukkelijk vermeld in de Spaanse wet als grond voor asielverlening. Toch moesten ze er in Madrid nog even over nadenken.
Intussen wordt Benhalima opgepakt wegens illegaal verblijf in Spanje. Zijn asielprocedure loopt nog. De politie past de snelle uitzettingsprocedure op hem toe omdat hij een ‘risico voor de nationale veiligheid’ is. Dat klinkt bekend. Uit Algerije, om precies te zijn. Voor deze beschuldiging overlegt de Spaanse politie geen enkel bewijs.
Benhalima wordt opgesloten in een centrum voor buitenlanders. Op 24 maart om 17:35 krijgt zijn advocaat het bericht dat het asielverzoek is afgewezen. Om 17:38 volgt het uitzettingsbevel. Benhalima kan zijn advocaat niet bellen, de politie nam hem zijn telefoon af omdat hij ‘met te veel mensen praat’. Om 19:45 zit hij in het vliegtuig naar Algiers. Het recht op rechtsbijstand en beroep is de nek omgedraaid.
Waarom deze haast? Benhalima’s uitzetting volgt nadat Spanje de Algerijnen boos heeft gemaakt door de facto de soevereiniteit van aartsvijand Marokko over de Westelijke Sahara te erkennen. Algerije is Spanje’s grootste gasleverancier. Wilde Madrid Algerije sussen door Benhalima op te offeren? Hoe dan ook, als hij terechtgesteld wordt is Spanje medeverantwoordelijk.