Na veertien tumultueuze maanden lijkt met het nieuwe jaar de rust in euroland eindelijk te zijn weergekeerd. Alleen de eerste week van januari was nog even spannend. Zouden Portugal en Spanje hun obligaties kunnen slijten en tegen welke prijs? De prijs bleek hoog maar niet te, de uitgifte was twee tot drie keer overtekend en dus slaakten de markten een hoorbare zucht van verlichting; de prijzen voor verzekeringen tegen faillissement daalden tot normale niveaus. Gebakkelei over een plan om Griekenland en Ierland hun schuld met geleend geld te laten terugkopen, een Ecofin die eerst wel en toen niet een akkoord had bereikt over uitbreiding van het noodfonds, Duitsers die eerst wel en toen niet instemden met een strikter pact met verdergaande bevoegdheden voor de Europese Commissie - plotseling kon het de markten niet langer schelen.
Maar laat u zich niets wijsmaken. Dat komt niet doordat de problemen zijn opgelost. Het verschil tussen de groeipaden van Duitsland en deelstaat Nederland aan de ene kant en de Mediterrane schil aan de andere is sinds het uitbreken van de eurocrisis alleen maar groter geworden. De Europese grootbanken die net zo hard hebben meegedanst rond het gouden kalf van de rommelhypotheken als hun Amerikaanse collega’s worden nog altijd door toezichthouders en politici als kasplantjes in leven gehouden; de euro redden is nog altijd een eufemisme voor het redden van wankele banken. Hillary Clinton weet nog altijd niet wie ze moet bellen als ze de Europese Unie aan de lijn wil krijgen. Dat Ierland, Griekenland, Spanje en Portugal hun straffe bezuinigingsbeloften zullen inlossen is nog altijd even onwaarschijnlijk. En omdat ook het rijke Noorden bezuinigt, is het nog even ongewis waar het arme Zuiden zijn groei vandaan moet halen.
Nee, het enige dat is veranderd, is dat China en Japan hebben toegezegd hun gigantische exportoverschotten beschikbaar te stellen om de euro te redden. Portugal en Spanje konden zonder problemen hun obligaties slijten dankzij de Chinezen, die voor maar liefst vijf miljard dollar aan Portugese obligaties en voor 7,5 miljard dollar aan Spaanse obligaties hebben gekocht. Daarmee legden zij een bodem onder de markt, trokken zij private investeerders over de streep en minimaliseerden zij het risico dat de rentestanden de draagkracht van de Iberische staten te boven gingen. Twee weken later bij de veiling van de eerste euro-obligaties van het Europese reddingsfonds deed Japan hetzelfde. Maar liefst twintig procent van de schuldpapieren vond zijn weg naar Japanse spaarders. En dit gebeurde niet stilletjes en achter gesloten deuren maar en plein public met ronkende Aziatische teksten over het belang van Europa en de euro.
Daar hangt echter een vorstelijk prijskaartje aan. We wisten al dat China als een hebzuchtige achterneef door de failliete boedel van Griekenland was gegaan. De Atheense haven Pireaus is bijvoorbeeld al voor 3,4 miljard dollar van eigenaar gewisseld. En God weet wat de Grieken in ruil voor de toegezegde miljarden nog meer hebben moeten beloven. Hoewel details ontbreken, ligt het voor de hand dat president Hu tijdens zijn laatste bezoek aan Portugal in november soortgelijke aanbiedingen heeft weten los te peuren. De laatste berichten leren dat het China vooral te doen is om toegang tot de snelgroeiende Portugees sprekende economieën van Angola en Brazilië.
Maar niet alleen de Europese brekebeentjes dingen naar Aziatische gunsten. 11 januari wist een blogger te melden dat het Franse ministerie van Financiën een voormalige militaire basis onder de rook van het provincieplaatsje Chateauroux voor nop gaat inrichten als Chinees bedrijvenpark. Het gaat om een cluster van bedrijven die elektronische componenten produceren en de vestiging in Chateauroux gaan gebruiken om op de eindproducten het label ‘made in France’ te kunnen plakken en zo handelstarieven te omzeilen. De 3,5 kilometer lange landingsbaan van de nabijgelegen voormalige Navo-luchtmachtbasis is een bijkomend voordeeltje waarmee de Franse overheid Chinese investeringen en werkgelegenheid naar perifere probleemgebieden probeert te lokken.
Dit zijn echter kruimels vergeleken bij de hoofdprijs die de Chinezen in ruil voor hun eurosteun hebben weten binnen te halen. Ook die heeft met Frankrijk te maken en gaat over het Franse voorzitterschap van de G20 en de bijeenkomst in november in Parijs. In ruil voor Chinese eurosteun nu verwacht China Europese steun straks als de Verenigde Staten weer eens gaan mekkeren over het Chinese monetaire beleid. Als in Parijs straks de G20 begint en de VS weer eens aandringen op een herwaardering van de yuan hult Europa zich in gekocht stilzwijgen. Politieke steun en wat infrastructuur in ruil voor het redden van de euro - de Europese uitverkoop is begonnen.