Vechtlust

Het kan niet op: een maand voetbal en simultaan ook nog eens Wimbledon op Eurosport en de Ronde der Rondes, van start tot finish bij de nos. Wielrennen en tennis nemen, net als voetbal, in het kielzog documentaires mee. Over Jan Janssen die vijftig jaar geleden de Tour won (Omroep MAX). En over de Amerikaanse tennistrainer en kampioenenmaker Nick Bollettieri (aankoop vpro). Janssen (78) en Bollettieri (86) hebben weinig gemeen, behalve egocentrisme en hardheid – kennelijk onmisbaar in topsport. Grote ego’s, dat van Bollettieri zelfs gigantisch, maar bij Janssen lijken leven en lot inmiddels voor enige mildheid te hebben gezorgd. Bollettieri volhardt in granieten wereldbeeld en levenshouding, maar zelfs bij hem zien we enig craquelé, van huid maar ook van ziel.

Verder vooral verschillen: Janssen begaafd sporter – Bollettieri die zelf ‘nog nooit een tennispartij gewonnen heeft’ (dixit Boris Becker), maar die met keiharde methoden spelers beter maakte; Janssen getrouwd met zorgzame, liefhebbende Cora, zonder wie… – Bollettieri die, naar eigen zeggen, de namen van zijn acht echtgenotes niet meer weet; Janssen nuchtere Zuid-Hollander (hoewel hij huilend op de schouders ging in 68) – Bollettieri een ‘acteur’ wiens vet-Italiaanse accent hem een rol in The Sopranos had kunnen opleveren.

Wie houdt van sportklassiekers komt via archiefbeeld in beide gevallen goed aan zijn trekken. Bij Janssen in de vorm van illustrerend filmalbum met hoogtepunten uit de carrière, waarbij je de uitslag al weet. Bij Bollettieri maken fragmenten uit fameuze, maar vaak vergeten tennisduels veel meer deel uit van de dramaturgie van het verhaal omdat ze regelmatig, ook in Grand Slam-toernooien, gespeeld werden door Nicks pupillen tegen elkaar. Die allemaal om zijn vaderlijke aandacht, erkenning, zelfs liefde vochten. De manier waarop hij in een partij tussen André Agassi en Jim Courier partij koos door pontificaal in het vak van de eerste te gaan zitten en blij te applaudisseren voor diens punten is nog altijd schokkend om te zien als je, door deze documentaire, begrijpt wat dat voor Jim, die op Nicks school toch al gepest werd door de clan rond André, betekende: ‘vader’ trekt liefde in.

Het typeert de man die favorieten liet vallen als een baksteen als zich een nieuw talent aandiende. Ook trouwens Agassi, die weigerde mee te doen aan de film. Bollettieri wordt als het ware verhoord door de regisseur en zegt bij elke casus in één adem zich niets te herinneren, geen spijt te hebben en zijn gedrag gewoon logisch te vinden. Tot er toch barstjes in het pantser komen. Anekdote: halve finale Wimbledon 1995, Agassi tegen Becker. De laatste wordt weggeslagen. Tot hij tijdens de wedstrijd vanaf de baan opzichtig gaat flirten met Brooke Shields, Agassi’s vriendin, in de spelersbox. André raakt geen bal meer.

Onaangenaam boeiend, ook voor niet-tennisliefhebbers. Jan Janssen had, en werd, zelf een harde vader van wie nooit een compliment kwam. Zijn ‘bekering’ is mede veroorzaakt door overwonnen kanker. Wat hij dankt aan God (in roomse variant) en aan zijn vechtlust. Pijnlijk voor wie sterft aan kanker: dus onvoldoende gevochten.