Kaapstad – De beelden van de knokpartij gingen de hele wereld over: forse mannen in witte overhemden (oproerpolitie volgens sommigen, veiligheidspersoneel volgens anderen) die hardhandig Zuid-Afrikaanse parlementariërs gehuld in rode overalls het parlement uit werkten voordat president Jacob Zuma zijn State of the Nation-toespraak afstak. Er werd met dingen gesmeten, er was traangas, en plastic bouwhelmen fungeerden als slagwapens. Er werd ook flink gevloekt, waardoor de gebarentolk voor dove televisiekijkers genoodzaakt was zijn middelvinger op te steken om het luidkeelse ‘fuck you’ te vertalen.

Het was geen reclame voor de bijna 23 jaar oude Zuid-Afrikaanse democratie. Toeristen vonden het ook maar niks, want Kaapstad, waar het parlement zetelt, was die dag veranderd in een onneembare vesting met afgesloten wegen, diverse soorten politie, scherpschutters en 441 soldaten die moesten voorkomen dat de boel uit de hand zou lopen, want er waren geruchten dat de aanhangers van de radicale Economic Freedom Fighters van Julius Malema het parlement zouden bestormen.

Nu de kruitdampen zijn opgetrokken kan de balans worden opgemaakt. Het opmerkelijkste is waarschijnlijk de ergernis waarmee de meeste Zuid-Afrikanen het pandemonium begroetten. Dit is het derde jaar op rij dat het clubje eff-parlementariërs (25 op een totaal van vierhonderd) probeert president Zuma het spreken onmogelijk te maken. Ze beschouwen Zuma als een onwettige president en een dief omdat hij de constitutie aan zijn laars lapte bij de verbouwing van zijn ambtswoning in Nkandla. Het enige wat ze – dit jaar gehuld in T-shirts met de tekst ‘Fokol Fear’ (totaal geen angst) – voor elkaar kregen was ruim een uur vertraging en het vertrek van de andere oppositiepartijen. Daarna liet Zuma zijn gebruikelijke gegrinnik horen en stak voor een gevolg van enkel anc’ers zijn speech af over ‘radical economic transformation’ die het land uit de economische malaise moet helpen.

Het eff nam zo de wind uit de zeilen van de grootse oppositiepartij de Democratic Alliance, die een minuut stilte eiste (maar niet kreeg) voor de 94 verstandelijk gehandicapten die de afgelopen maanden zijn overleden na hun verhuizing van een staatsinrichting naar incapabele ngo’s. Bovendien zorgt het constante tumult ervoor dat iedere inhoudelijke discussie over Zuma’s plannen om de economie op z’n kop te zetten onmogelijk wordt. Het feit dat het eff steeds weer terugvalt op de hooliganstrategie duidt op ideeënarmoede en wanhoop bij een partij die het bij de recente gemeenteraadsverkiezingen veel slechter deed dan verwacht.