Eerst soortgenoten van digigenie Alexander Klöpping, frequent gast bij Matthijs van Nieuwkerk. Het betreft de ondernemende broertjes Floris en Edial Dekker, door Alexander bij DWDD bejubeld toen ze in 2012 van investeerders 1,2 miljoen dollar kregen om ‘Gidsy’ uit te breiden: hun digitaal platform voor kleine zelfstandigen die in een aantal grote steden (New York, LA, Londen, Berlijn, Amsterdam) diensten aanbieden aan toeristen en bewoners (van cursus ‘papieren portemonnees vouwen’ tot rondleidingen langs martelkamers van het Derde Rijk). Doel is de wereld te gaan bestrijken en zo veel mogelijk ondernemers hun werving via ‘Gidsy’ laten doen. Waar dan zo veel mogelijk klanten op af moeten komen, want per geworven klant krijgen de Dekkertjes tien procent. Gaan ze het redden? Maken ze zelfs een klapper in deze nieuwe wereld van onbegrensde mogelijkheden?

Hoe belanden deze jongens trouwens in een tweedelige documentaire voor Dokument? Ze komen uit Frans Bromets Ilpendam en waren daar jeugdvriendjes van diens zoontje. Zo makkelijk is het dus om een film over je te laten maken: stom toeval. Maar dat is het ook weer niet. Bromet is gefascineerd door ondernemerschap en heeft mooie series gemaakt over familiebedrijven. Logisch dus dat hij dook op twee voormalige buurjochies die een avontuur aangaan in de figuurlijk en letterlijk grenzeloze wereld van het wijde web. Ze kiezen voor Berlijn, vinden daar een betaalbare loft, hebben piepjonge medewerkers, kleden zich als al die gympen-T-shirt-jongens en moeten razendsnel een pak kopen als ze door de majesteit worden uitgenodigd voor een lunch op de Dam. Aardige jongens met aardige ouders die af en toe op bezoek komen maar vergeefs hopen dat hun zonen tijd hebben om even mee te gaan eten: mama ruimt hun rommel dan maar op. Of het Veelbelovend uit de titel wordt geconcretiseerd kunt u zelf zien, maar Bromets handelsmerk om zijn hoofdpersonen de beren op de weg in te peperen komt volledig tot zijn recht.

Die andere ‘jeugd van tegenwoordig’ moet letterlijk genomen worden: zo heet de meest succesvolle vaderlandse hiphopformatie en van hen is een portret te zien op weg naar hun vierde album. Van de verwachte seks, drugs en rock-’n-roll krijg je voornamelijk veel drank te zien. Freddie Tratlehner had zich voorgenomen om tijdens het draaien van de documentaire steevast lazarus te zijn en hij komt een end, maar zelfs dan komt er nog zinnigs uit over hun Noord-Amsterdamse geschiedenis, samenwerking, optreden, oeuvre. Althans, voorzover te verstaan, want drank of niet, als die gasten aan het dollen slaan wordt ondertiteling node gemist. Net als bij hun lyrics waar een niet-jongere soms weinig chocola van kan maken.

Ter voorbereiding zag ik het Amerikaanse The Art of Rap, Something from Nothing, waarin Ice-T langs de groten van de hiphop trekt voor beschouwingen over hun bewierookte en verguisde genre. Recent door de vpro uitgezonden en nog in fragmenten op YouTube te zien. Tamelijk verhelderend en soms indrukwekkend. Mijn genre zal het nooit worden, maar wel rees het besef dat negatieve clichés over het genre te zeer mijn oordeel bepaalden. Willie Wartaal, Vieze Freddy, Faberyayo en De Neger des Heils hebben blijkens deze Hollandse film taalkundig en ritmisch meer in hun mars dan ik vermoedde en zijn veelzijdiger dan gedacht. En wat ze in een zaal teweegbrengen grenst aan het ongelooflijke, maar dat geldt voor alle vormen van eredienst.

Paula van den Elsen, De Jeugd van Tegenwoordig: De formule, VPRO 3Doc, zaterdag 16 november, Nederland 3, 20.50 uur. Frans Bromet, Veelbelovend, NCRV Dokument, deel 1 op Uitzendinggemist, deel 2 maandag 18 november, Nederland 2, 22.55 uur