120.000 mensen trekt Rammstein deze zomer naar het Goffertpark, tijdens een tournee langs de allergrootste stadions van Europa (en aanvankelijk Rusland). Nog indrukwekkender is het aantal bioscoopzalen wereldwijd en in Nederland die fans van de band afgelopen week bezochten, om het nieuwe album Zeit te horen – een dag voor het uitkwam.
Dat de Tanzmetall van de band rond Till Lindemann en Richard Kruspe 27 jaar na het debuutalbum populairder zou zijn dan ooit tevoren, is op papier net zo onwaarschijnlijk als het ooit was dat zes muzikanten uit de ddr met Duitstalige metal-met-beats de wereld zouden veroveren. Verwante bands die Rammstein duidelijk hebben geïnspireerd, Laibach voorop, zijn altijd cult gebleven. Inmiddels verkopen zelfs bands die Rammstein naspelen en nadoen (Feuerengel, Stahlzeit) grote zalen uit.
De balanceeract van Rammstein is op Zeit geen wezenlijk andere dan op de voorgaande albums: de metal is vierkant, militaristisch strak en dendert vooruit, het tanz-gedeelte fladdert op en neer tussen frivool, uitzinnig, speels en plat, en dat weeft de band moeiteloos door die metal heen. Till Lindemann is een heerlijk theatrale zanger, die zijn lievelingswoord ‘gesicht’ weer in meerdere nummers heeft weten te schrijven.
Er zit een plat lollige, een geëngageerde en een poëtische kant aan Rammstein. Die eerste is op Zeit enigszins puberaal, met nummers over ‘Dicke Titten’ en onveilige seks. Veel vermakelijker, al dan niet zo bedoeld, is het boosaardige sprookje Lügen waarin Lindemann gaandeweg steeds woedender klinkt en er tegelijk een geluid opduikt dat hiphop en pop domineert, maar aan metal is voorbijgegaan: autotune. Een ziedend verongelijkte Duitser die door de autotune is gehaald: het pakt even vervreemdend, overrompelend als hilarisch uit en bewijst dat Rammstein na 27 jaar nog steeds af en toe kan verrassen. Het engagement zit op Zeit in de parodie op de lichamelijke maakbaarheid in Zick Zack (met een clip waarin de bandleden met opgespoten lippen en botoxhoofden optreden) en de racismeaanklacht in Angst.
Maar wat er op Zeit vooral uitspringt is de ingetogen kant van Rammstein, die deze keer samenvalt met teksten over ouderdom, afscheid en dood. Mit Tränen (thematisch en muzikaal het vervolg op Mutter), Schwarz en slotnummer Adieu zijn niet alleen fraaie donkere ballads, het zijn ook afscheidsliederen, vol nadrukkelijke eenzaamheid en sterfelijkheid. Fraai geschreven en gezongen: ‘Nach uns wird es vorher geben/ Aus der Jugend wird schon Not/ Wir sterben weiter bis wir leben/ Sterben lebend in den Tod.’
Wanneer Lindemann in Adieu eerst zingt ‘Wenn unsere Zeit gekommen ist, dann ist es Zeit zu gehen’, vervolgens ‘Ein letztes Lied, ein letzter Kuss/ Kein Wunder wird gescheh’n’, lijkt hij een voorschot te nemen op het eind van meer dan alleen het leven. Op het toppunt van hun roem lijkt hij hier alvast zijn band te begraven.
Rammstein speelt 4 en 5 juli in het Goffertpark in Nijmegen