Een paar weken terug schreef ik hier over de Duitse acteur/regisseur Gustav Grundgens. Een van zijn mooiste rollen was Mephisto in Goethes Faust. Dat heeft hij in 1960 op film laten vastleggen. Zo kun je nog eens goed bekijken wat een lepe acteur die Grundgens was. Zeker, het is een trage, ouderwetse en traditionele enscenering. Maar hij biedt een mooi zicht op hoe Duitsers in de jaren vijftig met hun ‘klassieken’ omgingen. Deze Faust-verfilming werd zo'n twintig jaar lang iedere zondagmiddag in een bioscoop op de Berlijnse Kurfurstendamm vertoond. Het is nu een (terecht) populaire koopvideo.
Alexander Verlag in Berlijn heeft twee andere unieke theaterdocumenten op video laten zetten. Allereerst een documentaire over de Poolse theatermaker Tadeusz Kantor, gemaakt door Denis Bablet. Kantor (die in 1990 overleed) was de eeuwige dadaist van het Oosteuropese theater. Hij maakte ‘maar’ vier voorstellingen (waaronder De dode klas), maar beinvloedde talloze theatermakers. Bablets documentaire toont indringend hoe.
De filmer Hans Jurgen Syberberg draaide in 1953 (met een 8 mm- amateurcamera) als zeventienjarige student van de filmacademie in het theater van Bertolt Brecht. Die films behoren tot het weinige beeldmateriaal over de vruchtbare tijd bij Brechts Berliner Ensemble. Het geluidloze celluloid werd in 1970 tot 35 mm-film ‘opgeblazen’, en is nu op video gezet - een mooie inkijk in de gewild naieve manier waarop Brecht toen theater probeerde te maken.
Verder twee Shakespeare-verfilmingen. Kenneth Branagh draaide in 1994 (in Toscane) Shakespeares romantische komedie over de liefde, Much Ado About Nothing (Veel lawaai om niks). Op zichzelf een flutverhaaltje over mensen die elkaar maar niet krijgen, omdat ze te stom zijn om uit hun ogen te kijken. Maar zo aanstekelijk verfilmd, zo lekker en inspirerend geacteerd, zo mooi van camerabewegingen - om je vingers bij af te likken. Met Branagh zelf naast Emma Thompson, als het sarcastische, potentiele droomhuwelijkspaar Benedict en Beatrice: twee ongelofelijk aan elkaar gewaagde schatten.
Connoisseur Video heeft een serie minder bekende films van de Japanse cineast Akira Kurosawa op tape uitgebracht. Daaronder De troon van bloed, ook wel bekend als Het spinnewebkasteel, Kurosawa’s onvolprezen bewerking van Macbeth. De toneelliefhebber die meent dat Shakespeare niet geschikt is voor film, en de filmfreak die durft te denken dat de teksten van de Engelse bard te ‘toneelmatig’ zijn, worden hier genadeloos de mond gesnoerd. De troon van bloed (uit 1957) is een meesterwerk. Door het acteren van Toshiro Mifume in de rol van de onfortuinlijke generaal/putschist, en vooral door Isuzu Yamada in de rol van Lady Macbeth. Let op de scene waarin het usurpatorechtpaar een banket aanricht, waar opeens het spook van een vermoordde tegenstander aanschuift.
Die andere briljante filmbewerking van een Shakespeare-tekst door Kurosawa, Ran/King Lear (1985), is overigens ook op koopvideo beschikbaar.
Het theaterseizoen laat nog even op zich wachten. Geniet derhalve van dit fraaie aanbod aan toneel op video!