De ene staat na de andere heeft de laatste jaren de doodstraf weer ingevoerd. De publieke opinie in Amerika is er om emotionele redenen voor, hoewel de misdaadcijfers er niet door zakken, er geen afschrikwekkende werking van uitgaat en de kosten van levenslange opsluiting lager blijken dan uitvoering van de doodstraf als men de vele procedures meerekent. In Pennsylvania werd de Republikein Tom Ridge vorig jaar tot gouverneur gekozen nadat hij had beloofd in een jaar honderd doodvonnissen te tekenen.
Het zag er dan ook bijzonder zwart uit voor Mumia Abu-Jamal (al dertien jaar in de dodencel) nadat hij in 1982 na een in veel opzichten rammelend proces was veroordeeld voor moord op een politieman. Op 1 juni dit jaar tekende Ridge zijn doodvonnis, dat op 17 augustus zou worden voltrokken. Maar er kwam in twee maanden een wereldwijde actie op gang. Er werden demonstraties gehouden en petities getekend, en schrijvers als Salman Rushdie, Harold Pinter, Breyten Breytenbach, Eduardo Galeano en Gunter Grass vroegen om herziening van het proces. Duitsland en Frankrijk steunden officieel het protest. In Nederland, waar nauwelijks over de zaak is geschreven, startte de Nederlandse Vereniging voor Journalisten deze week een fax-actie. Gelukkig te laat. Maandagnacht kwam uit Philadelphia het bericht dat het Hof van Beroep heeft besloten de voltrekking van het doodvonnis voor onbepaalde tijd uit te stellen om Mumia Abu-Jamal de gelegenheid te geven in hoger beroep te gaan. Opmerkelijk is dat de rechter die deze uitspraak deed, Albert Sabo, dezelfde rechter was die het oorspronkelijlk proces had voorgezeten. Sabo gaat er prat op dat hij meer doodvonnissen op zijn naam heeft staan dan enige andere zittende rechter in Amerika.
Toch kunnen we nauwelijks hopen dat deze zaak voor een radicale ommekeer zal zorgen. Mumia Abu-Jamal was een zwarte activist en journalist, die wel de ‘stem van de stemlozen’ werd genoemd. Hij was bijzonder gehaat bij de politie van Philadelphia, die had gedreigd hem te zullen pakken vanwege zijn onthullingen. Mumia zelf beschouwde dit proces dan ook als een legale manier om hem ter dood te brengen. De toedracht van de schietpartij waarbij een politieman om het leven kwam en Mumia zelf zwaar gewond raakte, bleef volstrekt duister, belangrijke getuigen werden niet gehoord, Mumia mocht zijn eigen verdediging niet voeren en de advocaat die hem werd toegwezen was volstrekt onbekwaam.
Toch moest de hele wereldopinie, tot en met de Franse president Chirac, eraan te pas komen om op het laatste moment de dreiging van een terechtstelling af te wenden. In Mumia’s geval gaat het om een schrijver en journalist, wiens collega’s in staat zijn hun mond open te doen en zelfs de fax-machine van de gouverneur tijdelijk lam te leggen met hun protesten. Voor duizenden naamlozen geldt dat allemaal niet. Gelukkig kan Mumia Abu-Jamal het weer voor ze opnemen, zij het voorlopig nog vanuit de gevangenis.