Verspreidzucht

De gifgele fles huishoudchloor is in coronatijd gepromoveerd tot toneelrekwisiet. In de voorstelling Alleen samen van De Warme Winkel laaft speler Ward Weemhoff zich extatisch aan het reinigingsvocht, dat door een schoonmaakster in zijn mond wordt gegoten. Liggend op zijn rug spuit hij er een fonteintje van. Het gebeurt in een bewegingsduet tussen een kwetsbaar naakte man en een vacuümverpakte vrouw die na de toneelvloer ook hém desinfecteert. Wat begint als een routineuze handeling mondt uit in een erotische sm-ontmoeting met de man als wulps kronkelende ontvanger die zijn blote kont uitnodigend uitsteekt, opdat de reinigster met haar mop tussen zijn benen sopt.

Het is het hoogtepunt van een reeks broeierig trage taferelen in een ziekenhuis dat middels witte dokterskleding wordt opgeroepen. Brutaal koppelt De Warme Winkel de ziekenhuisbeelden die de afgelopen maanden de tv domineerden aan clichés uit medische soapseries en aan anderhalvemeterafstandsporno (passend bij het peepshowtheater dat de groep liet bouwen). De vraag van dokter Marien Jongewaard aan zijn blonde assistente Marieke de Zwaan of ze het nog een beetje volhoudt, verwordt door zijn gulzige blik tot dirty talk. Bij de machopraat tussen twee artsen ontpopt een van hen zich als god, en het gesprek gaat over wie het hier nou eigenlijk voor het zeggen heeft. De geestige vervreemding werkt verzachtend: de verbeelding bevrijdt ons uit de coronabeklemming.

Bij Strangelove van theatergroep Kat op het Spek is de chloorfles een flacon waar achteloos aan wordt genipt. De voorstelling geeft niet de coronabeelden een vervreemdende draai, maar de gedachtespinsels die de ongrijpbare sluipmoordenaar oproept. Los geïnspireerd op de film Dr. Strangelove van Stanley Kubrick uit 1964, die satire maakte van de angst voor De Bom, spelen Ko van den Bosch, Thijs Prein en Peter Vandemeulebroecke een wetenschapper, een president en een topmilitair die vanuit een oorlogsbunker terugblikken op hun aandeel in de wereldwijde pandemie. Als de Rode Knop op hun buitenmaatse vergadertafel wordt ingedrukt, stuift er een wit wolkje op: ‘De wind staat goed. Het virus zal in no time China, Rusland en Brabant bereiken.’ Tekstschrijver Ko van den Bosch, meester in het vermalen van de actualiteit in hersenkronkelende taalbouwsels, combineert vigerende complottheorieën tot ongebreidelde doordenk-paranoia. De politiemoord die tot de Black Lives Matter-protesten leidde, is door de heren geënsceneerd om het virus de ruimte te geven. Vakkenvullers in supermarkten hebben de opdracht gekregen om reinigingsmiddelen op onmogelijke plekken te verstoppen terwijl ze de doorgang blokkeren. Burgers die in het individualiteitsdenken zijn grootgebracht, zijn bewust in verwarring gebracht door de opdracht er sámen uit te komen. ‘Nog nooit is er zoveel tape op de straten geplakt om het volk te verdelen.’ Een overdosis desinfecterende gel – emmers behangplak die de spelers bij aanvang over hun hoofden uitgieten – zorgt voor slapstickachtig geglibber. Wat rust in de voorstelling was aangenaam geweest, want de inhoud van de opgefokt gebralde teksten ontglipt soms aan het publiek. Maar daar hebben de hoge heren zelf ook last van. ‘Ik kan de verspreidzucht van mijn eigen gedachten niet meer volgen.’