Tijd voor jeugdtelevisie. Taarten van Abel, Hoofdzaken, De regels van Floor, prachtprogramma’s, gaan nog altijd door. Maar ik viel voor het nieuwe In Freudesnaam. Want wie is sinds decennia de prettigste en leukste actrice op planken en scherm? Olga Zuiderhoek. Blijkt die uitgerekend ‘vertrouwenspersoon’ te zijn geworden in het voortgezet onderwijs. In haar decaankamer kunnen leerlingen van brugklas tot eindexamen op elk moment voor alle levensvragen terecht, variërend van ‘hoe verdien ik geld voor het schoolfeest’ tot ‘hoe word ik gelukkig’ en ‘is de mens goed of slecht’. Ze blijkt maximaal uitgerust voor haar functie, want ze is filosoof, uitvinder, natuurwetenschapper, freudiaans angehaucht psycholoog, sociaal-psycholoog. Bovendien natuurtalent in de omgang met pubers en kenner van zowel wetenschaps- als straattaal die ze verrijkt met neologismen.
Bij elk voorgelegd probleem kan ze middels antieke wijsheid en recent praktijkonderzoek uitleggen hoe ‘de mens’, de scholier, zijzelf, u en ik, in elkaar steekt. Ze is oud en jong ineen en kan zowel bejaard over haar bureau hangen als op haar kop staan. Ze is gepokt en gemazeld in de socratische methode en helemaal bij waar het moderne experimenten inzake de menselijke aard betreft. Ze is zowel in haar acteren als in het echte leven gezegend met een grote dosis gein en relativering die haar personage hier mede dankt aan voortreffelijke tekstschrijvers en regisseurs.
Tim heeft nieuwe schoenen nodig. Het ene paar kost tien, het andere 350 euro. Geen steenrijke ouders. Dus op school uitgelachen om zijn merkloze stappers. Olga legt hem uit dat mensen na-apers zijn. ’Kopieermachines met een hartslag.’ We zien een filmpje waarop drie jonge vrouwen uitgebreid een willekeurige lantaarnpaal in het park bestuderen. De candid camera toont hoe steeds meer mensen de paal ook gaan onderzoeken. De meiden maken een foto van het ding. Prompt gaat een man ook fotograferen. Q.e.d. Stapje verder: ze doen het Asch-experiment in een klas (echt). Vier leerlingen in het complot geven fout antwoord bij een eenvoudige opdracht. De enige niet-ingewijde kijkt rond en besluit dan ook tot het foute antwoord.
Olga: ‘Mijn vriend Seneca zei al: “Massa is het meervoud van niemand.”’ Vergeet nooit zelf na te denken. De slachtoffers leggen helder uit waarom ze zwichtten, zoals in veel straatinterviews kinderen aller kleuren welbespraakt toelichten wat hen beweegt. Vaak om op te vreten. Overigens: er blijken altijd sterken die niet meegaan met de groep. ‘Die dure schoenen zijn zo mooi’, zegt Tim. Olga toont schoenen uit voorbije mode waar je niet dood mee gevonden wil worden. Dan twee bijna identieke witte T-shirts, van respectievelijk 3,65 en 360 euro. Die laatste met merknaam wordt door bijna alle scholieren begeerlijker gevonden. Volgt een geestig lesje over methode en effect van reclame. En zorgt Olga dat Tim van loser tot held wordt. Drama en reality, gein en kennis. Leuk!
Olga Zuiderhoek (vertrouwenspersoon); Teus van Sintmaartensdijk, Pieter Hulst, Willem Revis (teksten en regie),_ In Freudesnaam, VPRO, acht delen, NPO Start