Vanaf een betonnen platje kijken twee Afghaanse mannen uit over de heuvels van Lesbos. Voor hen ligt kamp Moria, achter hen kamp Kara Tepe. Met enige fantasie zou je het overdekte platje, dat toegang geeft tot de gekraakte loods van Rahullah, een terras kunnen noemen. De twintiger heeft zijn naam in rode graffiti op de buitenmuur gekalkt, in Farsi en Europees schrift. Zijn asielaanvraag is twee keer afgewezen, maar hij is niet van plan weg te gaan. Waar zou hij heen moeten? Deze zondagochtend is buurman Azami op bezoek. Zijn haar zit nog in de war en hij draagt badslippers. De energydrink en sjekkies die Rahullah hem aanbiedt slaat hij beleefd af.

Azami wijst naar de verlaten parkeergarage die iets lager ligt, naast een autokerkhof. Daar woont hij sinds een paar maanden, met zijn vrouw en zes kinderen. Ze hebben er meer privacy, ruimte en vrijheid dan in hun container in kamp Kara Tepe. Want dat kamp is weliswaar minder erg dan tentenkamp Moria, maar sinds de pandemie streng afgesloten.

Gisteren werd Azami 37. Een vrolijke verjaardag was het niet. Zijn broers zijn wél op tijd gevlucht en wonen nu in Stuttgart, Berlijn en Frankfurt. Zelf wilde hij betere tijden afwachten in Afghanistan, of in elk geval vertrekken met een zekere bestemming. Omdat hij als tolk voor de navo werkte, liep er een asielaanvraag. Maar voordat er een besluit was, dwong ‘een incident’ hem de onzekere tocht over land en zee te wagen. Onderweg gaf Azami de hele twintigduizend dollar waarmee hij uit Afghanistan vertrok uit. Zijn vrouw was zwanger van hun zesde kind, dus Azami telde duizenden euro’s extra neer: voor een kortere wandelroute, voor een stukje te paard, de smokkelaars verzonnen steeds weer iets nieuws.

Bij de grens tussen Afghanistan en Iran zagen zijn kinderen botten liggen. Die waren van een ezel, loog hij om hen gerust te stellen. Bij de grens met Turkije werd het gezin ontvoerd en moest hij zijn broers bellen om hen vrij te kopen. Daarna kwam de angstige overtocht op de rubberboot.

Nu zit hij al anderhalf jaar vast op Lesbos. Had hij nog maar een paar duizend euro, want mensen met geld verdwijnen wonderbaarlijk snel van het eiland. Maar Azami heeft alleen nog zijn dromen: over Duitsland, over de opleiding van zijn kinderen en over hun succes. ‘Dit is niet voor altijd. Op een dag zullen we dit land verlaten.’

Het aantal in 2021 getelde doden en vermisten op de Middellandse Zee volgens het Missing Migrants Project (IOM): 135