Volksdanspassen

Het jaarlijkse Cinedans-festival, dat vanaf 25 maart zou plaatsvinden in Eye in Amsterdam, trakteert de thuisblijvers op een ‘WEB special’ met een selectie uit het programma. Dat zijn bijzondere (internationale) voorstellingsregistraties, dansdocumentaires, korte en langere verstrengelingen van dans en film en uitkomsten van festivalprojecten zoals Cinedans LAB. Vanaf de geplande startdatum wordt elke dag een aantal dansfilms online gezet. Die blijven te zien tot 30 maart, dus het is zaak om ze op tijd te bekijken. En er zitten geweldige films bij. Waarvan sommige in coronatijd aan betekenis winnen.

In The Great Ghosts (2019), de rustgevende verfilming van een spectaculair dansproject dat choreograaf en acrobaat Yoann Bourgeois maakte voor het monumentale Pantheon in Parijs, gaan de Engelstalige teksten die erbij klinken over de doorgaande beweging van de wereld. ‘The world never stops. It cannot rest, from living, from being.’ In meer dan honderd jaar oude bewoordingen, van Victor Hugo en de Franse dichter Charles Péguy, verschijnt de aarde als een organisme dat stoïcijns zijn eigen ritme volgt en waarin de mens alleen maar kan meebewegen. De choreograaf verbeeldt dit in zinnelijk vormgegeven mechanische installaties – een ronddraaiende cirkelplankier, een wip met contragewicht – waarop zijn dansers bewegen terwijl ze bewogen worden. De objecten verhouden zich oogstrelend tot de mozaïekvormen op de marmeren vloer en de dansers zijn gekleed als de crèmewitte standbeelden in de omringende ruimte.

Geestiger is hoe de Spaanse videast en kunstenaar Teo Guillem een voorbeeld geeft aan binnenzitters in Mudanza contemporanea (2018). Met gordijnen, dekbedden, dweilen, vergieten en ander huisraad uit zijn appartement transformeert Guillem zichzelf non-stop in een keur van dansende fantasiemonsters. Een aanstekelijke verkleed- en knutselstimulans voor verveelde kinderen. Al blijkt gaandeweg dat Guillem er zijn wanhoop in uitleeft over de vrouw die hem heeft verlaten. Op filmpjes die op zijn tv te zien zijn poseert zij aanvankelijk (cliché)romantisch voor zijn camera, en verzucht verderop dat zij alle troep moet opruimen als hij weer een aanval heeft van creativiteit.

Maar de meest intense dansfilm-verrukking komt van twee voorstellingsregistraties. De film Clowns (2018) toont het magistrale gelijknamige dansstuk dat de Brits-Israëlische choreograaf Hofesh Shechter in 2016 creëerde bij het Nederlands Dans Theater. Een half uur lang deinen tien dansers van Shechters eigen gezelschap uit Brighton op de pulserende soundscape die de choreograaf zelf vervaardigde. De ernst waarmee ze gekromde potsenmakersbewegingen en juichende volksdanspassen stileren, wordt grimmig als er toenemend moordtaferelen de choreografie in sluipen, die de clowns onverschillig ondergaan.

Even meeslepend is de registratie van Soul Chain (2019), een choreografie van de Israëlische Sharon Eyal, gemaakt voor het ballet van het Staatstheater van Mainz. De film begint met wat obligate gesprekken met de dansers. Toch dragen die bij aan het beleven van de hallucinerende trance-dans met een ingehouden, opzwepende emotionaliteit. De dansers blijken vrijheid te vinden in de razend ingewikkelde telchoreografie, waarvan alle bewegingen door Eyal zijn voorgedaan omdat ze uitdrukken wat aan taal voorbijgaat. De zinderende pulse in beide dansstukken werkt louterend om wat er dóórgaat in een tijd waarin alles ineens tot stilstand is gekomen.