AMSTERDAM – De Volkskrant ziet af van de publicatie van de resultaten van een breed onderzoek onder het Nederlandse electoraat, dat zij samen met de Universiteit van Amsterdam en het marktonderzoeksinstituut Nipo heeft uitgevoerd. Door de moord op Fortuyn zijn de resultaten nu ‘niet meer relevant’, aldus adjunct-hoofdredacteur Yvonne Zonderop. ‘Zie het als een van de vele gevolgen van de moord op Fortuyn.’

De peiling van afgelopen weekeinde is de vierde uit een reeks, waarvan de eerste begin juni 2001 plaatshad. De eerdere metingen laten onder meer zien dat de aanhangers van Leefbaar Nederland en Pim Fortuyn naar rechts zijn opgeschoven tussen begin juni vorig jaar – net na het eerste congres van Leefbaar Nederland – en begin februari, het tijdstip van de derde meting. Dat blijkt uit een schaal tussen links en rechts waarop de ondervraagden zichzelf konden plaatsen, zo vertelt Philip van Praag, hoofddocent politicologie aan de UvA, die het onderzoek opstelde. ‘De VVD verloor het meeste aan Fortuyn. Het CDA heeft toch een wat loyalere achterban.’

Van Praag was vrijdagmiddag nog niet ingelicht over het besluit van de hoofdredactie af te zien van publicatie. Ook had hij de gegevens van zijn eigen onderzoek tot dat moment nog niet in handen. Van Praag:‘Meestal krijg ik na twee dagen de gegevens in handen, maar dinsdag hoorde ik tot mijn verbazing dat er een embargo op rustte, ook voor mij, vanwege de moord op Fortuyn.’

Het eerdere onderzoek geeft enkele opvallende uitkomsten over de aanhang van Fortuyn tot eind februari. Oververtegenwoordigd zijn mannen, laag opgeleiden en middenstanders. Ook onder jongeren had Fortuyn veel aanhang: zo’n twintig procent van de mensen tussen achttien en dertig jaar was ruim twee maanden geleden van plan op Pim Fortuyn te stemmen. ‘Jongeren vinden veiligheid en de multiculturele samenleving een van de belangrijkste onderwerpen’, verklaart Van Praag dit ‘op zich verbazingwekkende’ gegeven. ‘Dat blijkt ook uit een onderzoekje van mij onder eerstejaars studenten politicologie, toch meestal de wat linksere studenten. Dat hij wat excentriek overkwam in de media, werkt bij jongeren eerder in zijn voordeel dan in zijn nadeel.’

Dat zoveel Fortuyn-aanhangers man zijn – 60 tot 65 procent, volgens ander onderzoek – komt volgens Van Praag doordat mannen sociaal-economische problemen en bureaucratie belangrijk vinden, en vrouwen meer geven om persoonlijke onderwerpen als kinderopvang en zorg.