Bommen in Boston zijn via Twitter in luttele seconden voelbaar in onze huiskamer. In kunst kan de verbeelding van dread leiden tot angstbezweringen of esthetische uitspattingen, misschien wel in de richting van het ‘sublieme’.
Of dread de nieuwe sublime is, valt te bezien. Romantische kunstenaars als Caspar David Friedrich lieten zich overmeesteren door het gevoel van nietigheid of gingen, zoals Edvard Munch, volledig ten onder aan hun angst. De kunstenaars van vandaag zijn misschien beducht op wat komen gaat, maar vinden massahysterie vooral inspirerend. Geluidskunstenaar Jacob Kirkegaard maakt een werk over ultrasonische en infrasonische geluidsgolven, een toegepaste techniek uit de oorlogvoering. Roger Hiorns smeert een verpulverde vliegtuigmotor uit over de vloer, Carl Michael von Hausswolff zal De Hallen Haarlem na sluitingstijd in een rood licht laten baden. Wordt de tentoonstelling een ijzersterke verzameling kunstwerken die op scherp staan of een parade spierballenkunst die de bezoeker nog verder op de kast jaagt?
Wie wil weten wat er gebeurt als het onheil dan toch toeslaat, moet naar KAdE. Voor Now Japan verzamelde de kunsthal in Amersfoort 37 Japanse kunstenaars. Geen Takashi Murakami, uitvinder van de Superflat-stijl, maar kunstenaars die zich grotendeels losweekten van zoetsappige cartoons en een hedendaagse beeldtaal vertolken. Veelbelovend lijkt vooral de sectie Fukushima. Met de tsunami en nucleaire ramp van 2011 is volgens KAdE een stroming geëngageerde kunstenaars op gang gekomen met mij onbekende namen als Tsubasa Kato en Kengo Kito. In de tentoonstelling is onder meer de video The Finger Pointing Worker te zien. Een man in een wit pak wijst recht in de lens van een webcam in het rampgebied. Achter hem staat de beschadigde kernreactor: het schrikbeeld verwezenlijkt, alle alarms met rode lampjes ten spijt. De beschuldigende vinger van deze anonieme kunstenaar houdt in Japan de gemoederen bezig.
Dread: Fear in the Age of Technological Acceleration,7 september t/m 24 november,De Hallen Haarlem, dehallen.nl. Now Japan, 21 september t/m 2 februari, Kunsthal KAdE, Amersfoort, kunsthalkade.nl