Anatomie de l’enfer heet de nieuwe film van Catherine Breillat, gebaseerd op haar eigen roman Pornocratie. Het is het tiende en laatste werk in een dekaloog waarin op indringende en niets verhullende wijze de seksualiteit tussen man en vrouw tot op het bot wordt gefileerd. De wereldpremière vindt vrijdag 23 januari plaats in aanwezigheid van Breillat tijdens het 33ste International Film Festival Rotterdam.

Catherine Breillat is een bekende verschijning in Rotterdam. In 1999 ging er het geruchtmakende Romance in première en werd er een volledig retrospectief van haar werk vertoond dat terugging tot Une vrai jeune fille uit 1976.

Het is een weinig vrolijke wereld die in het universum van Breillat wordt geschetst. Echte liefde komt er vrijwel niet in voor, en de seksualiteit dient voornamelijk ter bevrediging van de eigen lust en het uitoefenen van macht over de ander. Niemand is echt onschuldig en iedereen jaagt onder een veinzend oppervlak egocentrische doelen na. In veel mensen schuilt een onvermoede sadist of masochist.

Iedereen die Romance heeft gezien, weet hoe ver Breillat kan gaan in het uitbeelden van haar stokpaardjes. Je kunt haar in ieder geval geen lef ontzeggen, en elke volgende film weet ruimschoots de aandacht te trekken. Bij Fat Girl/ A ma soeur! (2001) zal menigeen zich nog de zeer plotselinge, gruwelijke afloop herinneren.

Ook Anatomie de l’enfer past weer naadloos in haar sombere en cynische kijk op de menselijke omgang. Een prachtige jonge vrouw pikt ’s nachts in de disco een man op «die niet van vrouwen houdt», zoals het in de film wordt genoemd. Ze wil zich tegen betaling door hem laten bekijken vanaf een kant «van waaruit ze niet bekeken zou moeten worden». Dit kijken ontaardt, zoals men al had kunnen vermoeden, spoedig in allerlei vormen van tegennatuurlijke seks, waarbij de bioscoopbezoeker werkelijk niets bespaard blijft. Daarbij worden dan op de soundtrack het soort ondoorgrondelijke Franse teksten gebezigd die enkele jaren geleden door Arjan Ederveen en Tosca Niterink op tv bekwaam zijn geparodieerd. De filmkijker moet zich voorbereiden op Hogere Literatuur, zoals: «De oceaan met zijn misleidende mannelijke vorm…» en: «Het meisje is de ziekte van de mannen». Dit laatste wordt uitgesproken in een scène waarin drie jongetjes in de bosjes giechelend doktertje spelen met een meisje, dat ze zo ver hebben gekregen haar broekje op de knieën te trekken. Er wordt een hele theorie aan opgehangen waarvan de kern is dat de meeste mannen in een permanente staat van vrees voor vrouwen leven en dat ze er daarom behagen in scheppen de vrouw tot het uiterste te onderdrukken en te vernederen. «Alle mannen willen ons doden; de kleding waarmee ze ons omhangen zijn doodssluiers.» Daarom ook, zo betoogt de vrouw die de man heeft meegenomen, is het bloed van de menstruatie voor mannen het summum van onreinheid. Om dit te illustreren trekt ze een tampon uit de vagina en plaatst deze in een mok met water. Het touwtje beweegt ze op en neer, zodat het water troebel rood kleurt. Dit biedt ze de man aan, als gold het een lekker kopje rooibosthee. Ook dwingt ze de man, terwijl ze menstrueert, haar te penetreren, zodat hij na afloop een bebloed geslachtsdeel terugtrekt. Haar achterzijde is inmiddels ook niet onbetuigd gelaten en heeft, naast een anale coïtus, tevens gediend om met een rode lipstick te beschilderen en er de steel van een hooivork in te plaatsen.

Aangezien de gemiddelde acteur moeite zou hebben met het uitoefenen van al deze werkzaamheden, heeft Breillat, net als in Romance, gebruik gemaakt van de bekwaamheden van de Italiaanse pornoster Rocco Siffredi, die beschikt over het bij acteurs zeldzaam voorkomende vermogen zowel een enorme erectie te behouden als in het Frans blijk te geven van diepe zielenroerselen. Nadeel is dat hij over slechts twee gezichts uitdrukkingen lijkt te beschikken: die van het allemaal ook niet begrijpen, of die van het nors gekwetst zijn. Maar dat hij van de herenliefde zou zijn, zoals de rol verlangt, is niet aannemelijk. Daarvoor walmt hij te veel granieten mannelijkheid uit.

Ook in deze film komt het einde schokkend en onverwacht, de filmkijker achterlatend met een gevoel van verwarring maar ook, malgré tout, met een merkwaardige geboeidheid.