Sounding Around The 38ÞN is de allereerste tentoonstelling waarin Noord- en Zuid-Koreaanse kunst naast elkaar worden getoond. Martijn Kielstra van Canvas International Art had al vaste voet aan de grond in de Zuid-Koreaanse kunstwereld, met de tentoonstellingen In Or Out en Facing: Korea; hij zocht vorig jaar ook in Noord-Korea naar tekenen van kunst leven. Die zijn er: Noord-Korea heeft een bloeiende eigen schilderkunst. Dat is het zal niemand verbazen in hoofdzaak sociaal-realisme, die altijd zoetzonnige kijk op een heilstaat van permanent glimlachende boeren, soldaten, arbeiders, stuwdammen, tractoren en tanks. Sinds 1997 geldt in Noord-Korea een «Army First»-beleid, en veel schilderijen hebben daarom het leger als onderwerp; daarnaast is er veel realistisch ge schilderde flora en fauna. De enige andere toegestane vorm zijn landschappen bergen, watervallen, «rotsen in zee» in de traditionele oosterse techniek, waterverf en inkt op papier, waarin sommige Noord-Koreanen als Li Chang zo danig virtuoos zijn dat zij ook in Zuid-Korea worden er kend. Een westerse kijker zoekt echter vergeefs naar tekenen van persoonlijkheid, emotie, vernuft, durf, kortom, kunstenaarschap zo als wij dat kennen. Dat is er niet, en dat is soms onthutsend: dit is de kunst van een volstrekt in zichzelf gekeerde, absolute dictatuur.
Het montere sociaal-realisme uit het Noorden is even charmant en even obsceen als porno, en dus verkoopt het in het Westen navenant. Russische sociaal-realisten uit de gezonde jaren van de Sovjet-Unie zijn zelfs goud waard, ook al is de artistieke waarde nul; de Kunsthal Rotterdam toonde vorig jaar al een grote collectie Noord-Koreaanse schilderijen en pam fletten af komstig uit Pyongyang, als curiositeiten. Toch vindt Kielstra de expositie ervan belangrijk, al was het maar omdat zijn persoonlijke selectie van werken van individuele kunstenaars, werk zaam in de grote staats- of legerateliers, een heel elementaire er kenning van die schilders inhoudt. De meeste van hen hebben niet het minste idee van wat zich in de rest van de wereld afspeelt; het simpele feit dat zij moesten tekenen voor het in consignatie geven van hun werk was al een mijlpaal. Het Na tionale Mu seum van Pyongyang nodigde Kiel stra uit om een overzichtstentoonstelling samen te stellen van Nederlandse kunst een bijna on mogelijke opgave, die volgens Kielstra alleen zal kunnen bestaan uit figuratieve kunst. Iets anders is voor Noord-Koreaanse kunstenaars vooralsnog niet te bevatten om van het volk maar te zwijgen.
Canvas paart de werken uit het Noorden gebroederlijk aan een overzicht van moderne kunst uit Zuid-Korea. Daaronder zijn nogal wat zeer goede kunstenaars, die zich zonder moeite in Europese en Amerikaanse galeries staande kunnen houden. In de keuze wordt een niet al te nadrukkelijke relatie ge legd tussen de vrije geesten van het Zuiden en de arme drommels in het Noorden. Het eigentijdse werk van de Zuid-Koreanen Cho Duck-Hyun, Park Byoung-Choon, Yoo Seung-Ho en Lim Hyun-Lak heeft een link met het Noorden door de traditionele techniek grote pentekeningen op papier, met een fijnzinnige rol voor kalligrafie. Zuid-Korea is net als Japan bovenal jong, hip en blits. De schilderkunst stormt in hectische bonte vrolijkheid op de kijker af, vol graffiti, pop-art, anime-figuren (Dongi Lee en Kim Tae Joong) en de vervreemdende werkelijkheid van het leven in de metropolis Seoul (Hyun Jung-Rho).
Sounding Around The 38ÞN
schilderijen van zestien kunstenaars uit Noord- en Zuid-Korea.
Canvas Expositieruimte in De Brandweerkazerne, Fokkerlaan 46, Amstelveen.
18 juni tot en met 16 juli, donderdag tot en met zaterdag, van 14.00 tot 18.00 uur, of op afspraak.
De Nederlandse fotograaf Paul van Riel bezocht kunstenaars en hun ateliers in Noord-Korea. Een selectie van zijn fotos wordt ook in Canvas geëxposeerd