De coronamaatregelen hebben in deze verkiezingsstrijd in ieder geval één voordeel: je kunt van huis uit online allerlei debatten volgen. Ik heb daardoor nu al meer discussies gezien en beluisterd dan tijdens de vorige verkiezingscampagne. Daardoor ook al kandidaat-Kamerleden in actie gezien die ik niet kende omdat ze nu nog niet op het Binnenhof actief zijn. Én ook kunnen constateren dat er meer inhoudelijke discussies worden gevoerd dan menigeen denkt die alleen op de tv- en radiodebatten afgaat.
Na al debatten te hebben gevolgd over onder andere wonen, geneesmiddelen, het bankwezen, klimaat en milieu en de invloed van de sociale media, belandde ik donderdagavond in een zoom-bijeenkomst georganiseerd door de FNV. Het was een actie-meeting. De FNV pleit voor een coronaheffing voor ondernemers die extra veel winst hebben kunnen maken dankzij de lockdown waardoor andere bedrijven juist moesten sluiten en verlies lijden.
Behalve FNV-leden deden ook drie (kandidaat)-Kamerleden mee aan deze sessie. Van D66, SP en PvdA. Wat natuurlijk meteen de vraag opriep: waar is GroenLinks? Die partij had toch een verkiezingsposter gemaakt met de voornamen van de lijsttrekkers van deze vier partijen? Als een oproep om samen op te trekken, zonder daar vooraf over een ‘akkoord’ te hebben gesloten?
Bij een eerder verkiezingsdebat waarin een eventuele coronaheffing aan de orde kwam, kon menig luisteraar waarschijnlijk door de bomen het bos niet meer zien. Ingewikkeld, ingewikkeld. Nu waren de vertegenwoordigers van D66, SP en de PvdA het tijdens deze zoom-bijeenkomst al grotendeels met elkaar eens, dat maakte het natuurlijk makkelijker. Maar ze kregen ook de kans om uit te leggen wat ze willen: een verhoging van de winstbelasting.
Lijden daar dan niet de ondernemers onder die wel nadeel ondervinden van de coronamaatregelen maar net geen verlies lijden? Nee, was het antwoord de verhoging van de winstbelasting is alleen voor winsten boven de tweehonderd duizend euro. Geldt dat dan alleen voor grote ondernemingen of ook voor de slager om de hoek waar nu dagelijks lange rijen voor de deur staan, appte ik na afloop nog even aan het D66-Kamerlid? Nee, kreeg ik als antwoord, ook voor een mkb’er die veel winst heeft gemaakt.
CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra zou hier ook wel voor voelen, had hij rond getwitterd. Dat viel natuurlijk in goede aarde bij de FNV. Maar een vakbondslid vertelde waarom ze toch kritiek had op Hoekstra. Die wil de duur van werkloosheidsuitkering verkorten van twee naar een jaar. Dan worden, in haar ogen, uiteindelijk de werknemers toch nog de dupe van de coronacrisis.
Is dit addertje onder het gras een gamechanger? Ik denk het niet, omdat dit soort inhoudelijke samenhangen, winstbelasting omhoog maar ook de WW korter, de meesten ontgaan. Maar ik stel die vraag hier, omdat gamechanger het woord is dat de laatste dagen rond zoemt op het Binnenhof. Er is nog anderhalve week te gaan tot de verkiezingen en alle politieke partijen staren naar de bijna stilstaande cijfers van de peilingen. Menig partij-adviseur probeert wat te verzinnen om het spel te veranderen. Als het niet op inhoud kan, dan maar met een bewust bedacht trucje. U weet wel: met opmerkingen als ‘u draait’.
Mochten ze na lang zoeken alsnog zo’n gamechanger vinden, veel kans om VVD-lijsttrekker Mark Rutte daarmee te confronteren krijgen de meeste partijen niet. Daar wordt op de Haagse wandelgang over geklaagd. En terecht. Net als vier jaar geleden gaat in de slotfase van de campagne VVD-lijsttrekker Mark Rutte op de televisie één op één in debat met PVV-lijsttrekker Geert Wilders. Dat ‘concept’ wordt verdedigd met het argument dat het objectief is: immers de lijsttrekkers van de twee grootste partijen. Maar zo krijgt de kiezer al jaren niet de kans om te zien hoe Rutte zich staande houdt tegenover een mogelijke toekomstige coalitiepartner. Wat Wilders niet is, want de VVD wil niet met de PVV regeren. En de PVV wil sowieso niet regeren.
Nog even over social media. Hoogleraar Rens Vliegenthart van de Universiteit van Amsterdam doet onderzoek naar de invloed daarvan op de stembusuitslag. Voor een eindoordeel is het dus nog te vroeg. Maar afgelopen woensdag zei Vliegenthart in een online-bijeenkomst vanuit Nieuwspoort te verwachten dat de invloed van wat microtargeting heet, het sturen van politieke reclame naar een gerichte doelgroep, redelijk beperkt is. De titel van zijn inleiding was dan ook: This is not America.
Het vertrekkende D66-Kamerlid Kees Verhoeven bekende tijdens deze bijeenkomst dat hij op sociale media vooral geliked wordt door de eigen achterban. Veel stemmen had hij er niet mee gewonnen. Het is geen wondermiddel, aldus Verhoeven. Het werkt alleen als je als Kamerlid in de praktijk ook echt iets doet en weet te bereiken. Waarvan akte.