Een dementerende boer, een Mokumse beveiliger en een blinde Turkse kok hebben gemeen dat ieder hoofdpersoon is in een nieuwe Telefilm. Lichting 2010, zes films, wordt in twee rondes uitgezonden. Boer, bewaker, kok in juli; andere personages in september, wanneer de kans op kijkers beduidend groter lijkt. In Telefilm werken publieke omroep en speelfilmindustrie samen aan continuïteit en kwaliteit van de vaderlandse filmproductie. Met bijna zeventig films sinds 1999 is dat eerste doel bereikt. Bovendien: kwantiteit is voorwaarde om naast mislukte en aardige films ook toppers af te leveren - De ochtendzwemmers, Suzy Q, Blue Bird, De uitverkorene, Skin springen in gedachten. Die ontbreken in deze tranche. Deels omdat Theo en Thea’s vraag ‘waar gaat het eigenlijk over?’ zich opdringt.
In De laatste reis van meneer Van Leeuwen (Human) verliest een oude man zijn greep op geheugen en leven. Dat levert naast verdriet en pijnlijke situaties ook dilemma’s voor zijn twee zoons op. De jongste runt met pa het noodlijdende boerenbedrijf; de ander is geslaagd advocaat. De eerste wil hem zo lang mogelijk thuis houden, de oudste wil een verpleeghuis. Uit het leven gegrepen. Complicatie is dat de oudste vader en broer al een eeuwigheid niet heeft gezien, wat wortelt in een tragedie uit de kindertijd. De aftakeling van de oude, zijn ellendig lot in het tehuis en de uiteindelijke erkenning van zijn recht op zelfbeschikking worden vermengd met de ontsluiering van een (onwaarschijnlijk) familiegeheim, zonder dat die lijnen elkaar versterken. Als je daar nog een ‘opstand van bejaarden’ aan toevoegt probeer je vergeefs klucht en tragedie te mengen - nog los van het feit dat zo een rebellie, vaker in film vertoond, positief mag zijn bedoeld maar meestal iets neerbuigends heeft.
Geslaagder is Sekjoeritie (EO), in die zin dat er in de hoofdrollen beter geacteerd wordt. Maar ook hier lopen verhaallijnen en thema’s elkaar behoorlijk in de weg. Ambitieuze tv-journaliste wil ‘de onderbuik’ van de samenleving zichtbaar maken middels documentair portret van een beveiliger. Dat loopt mis als haar beeld van de man uit vooroordelen blijkt opgebouwd. Tot overmaat van ramp wordt ze verliefd op deze laagopgeleide maar intelligente en ten diepste deugende vechtsporter. En dat terwijl haar enge chef een schokkende documentaire eist over een racistische schoft, die zowel goed zal scoren bij de politiek correcte intelligentsia als bij klootjesvolk. Sekjoeritie is eerder al vervroegd uitgezonden in het kader van de verkiezingen. Eervol maar onbegrijpelijk omdat deze brave waarschuwing tegen vooroordelen jegens witte beveiligers niets duidelijk maakt over reëel bestaande rancune, angst, haat en racisme - zie ook de stembusuitslag.
De derde film, Köfte (Avro/NCRV), speelt in de kring van Hollandse Turken wat qua casting nieuwe, soms leuke gezichten oplevert. Het is de minst pretentieuze van de drie, tenzij je, niet onterecht, in het maken van komedie een zware opgave ziet. Te zwaar, in mijn ogen. Van twee bevriende families zijn zoon en dochter voor elkaar bestemd, wat gecompliceerd wordt door twee factoren. Het meisje, wild uitgaanstype, behandelt de jongen, brave borst, als voetveeg. Haar vader bouwt aan een kebabketen terwijl de zijne, blind maar meester van geur en smaak, hecht aan de hoogwaardige Osmaanse keuken die hij, met zijn echtgenote als briljante co-kok en plaatsvervangend ogenpaar weinig kostenbewust overeind houdt. Een droeve gebeurtenis lijkt de degradatie van restaurant Sultan tot kebabfiliaal te bespoedigen, maar na onwaarschijnlijke ontwikkelingen is eind goed, al goed. Loutering der onaangename karakters en erkenning voor de zuiveren. Van dik hout worden planken gezaagd. Maar ach, pretentieloos amusement voor de zomeravond moet kunnen.

Nicole van Kilsdonk, Sekjoeritie, zaterdag 24 juli; Michiel van Jaarsveld, Köfte, zaterdag 31 juli; Hanro Smitsman, De laatste reis van meneer Van Leeuwen, via Uitzendinggemist