Ali Hussein Hassan is onschuldig. Al in het najaar van 1999 kwam na DNA-onderzoek onomstotelijk vast te staan dat Hassan niets met de moord op Marianne Vaatstra, 30 april van dat jaar, te maken had. Alleen rashysterici en rechts-extremisten — zij die eerder al hadden opgemerkt dat zonder het tolerante Hollandse asielbeleid Vaatstra niet vermoord zou zijn — deden er zelfs toen nog niet het zwijgen toe. «Ik vraag me nog steeds af of ze de juiste Irakees hebben aangehouden», merkte mevrouw Veenstra van Actiecomité AZC Nee op. De valsheid van haar stemmingmakerij, die zolang Hassan als verdachte gold voor velen bedrieglijk redelijk had geleken, kwam er genadeloos door aan het licht.

De feitelijke vaststelling van Hassans onschuld was een bewijs dat de vox populi te allen tijde gewantrouwd dient te worden. Eigenlijk had toen de bouw van een nieuw Kollums asielzoekerscentrum, die de op 7 oktober 1999 met eieren bekogelde en met vuistslagen bewerkte burgervader tijdelijk had opgeschort, per ommegaande hervat moeten worden. Want hoe ridicuul scheen ineens het eerdere voorstel van PvdA'er Bert Middel om er onder druk van bewoners dan maar een kleiner centrum van te maken. En wat glibberden Henk Kamp (VVD) en Boris Dittrich (D66) in retrospectief onderuit door — de asielzoeker was toen nog verdacht — het navrante besluit te bagatelliseren van de burgemeester van Elst om als gevolg van de Kollumse gebeurtenissen bij een eigen AZC een avondklok in te stellen.

Vorige week zei de Leeuwarder officier van justitie De Graaf in een interview dat hij lopende het onderzoek naar Hassan er steeds meer van overtuigd was geraakt dat verdachte zich op het moment van de moord niet op Friese bodem had bevonden. De Graaf verklaarde in een normaal onderzoek niet tot arrestatie te zijn overgegaan. Onder druk van media en publieke opinie was hij in deze zaak echter voor de verleiding bezweken. De Graaf riskeerde met die ontboezeming gevangenisstraf en onverwijld ontslag uit zijn ambt. Moeten wij nu justitieminister Korthals geloven die zegt dat De Graaf zijn uitlatingen betreurt en dat hij zich eigenlijk vergist heeft? Beter zou het zijn om net als De Graaf eerlijk te onderkennen dat bij een strenger vreemdelingenbeleid, zoals dat hier te lande is afgekondigd, we blijven zoeken naar een comfortabel vijandbeeld: de asielzoeker als misdadige profiteur.